تشکیل سبد سهامی متنوع و در عین حال کم ریسک در بازار بورس شاید در نگاه اول خیلی ساده نباشد، اما اگر اصول تشکیل سبد سهام را بلد باشیم، دیگر چیدن یک سبد سهام شامل مثلا 5 یا 7 سهم از بهترین صنایع روز بازار کار سختی نخواهد بود. تک سهم نشدن، شلوغ نکردن پرتفوی سهامداری با عرضه های اولیه مختلف، فروش سهم در صورت سودده نبودن و نداشتن آینده مناسب حتی با ضرر و مواردی از این دست از اصول تشکیل سبد سهام در بورس به حساب می آیند که باید توسط معامله گران بورسی رعایت شوند. در این مطلب تلاش کردیم تا مهم ترین اصول تشکیل سبد سهام را مورد بررسی قرار دهیم و نکات طلایی را در این خصوص به شما آموزش دهیم، که به سادگی بتوانیم پرتفوی سرمایه گذاری خود را در بورس به بهترین شکل و کم ترین ریسک بچینید.
فهرست مطالب
اصول تشکیل سبد سهام
سرمایه گذاری در بازار بورس و سهام نیازمند داشتن برنامه ریزی و کسب تجربه است. تنها داشتن سرمایه و اقدام به معامله برای کسب سود در این بازار کافی نیست. یکی از قدم های ابتدایی برای فعالیت در بورس، تشکیل سبد سهام متناسب با میزان ریسک پذیری اشخاص است. سبد سهام روشی برای کنترل و کاهش ریسک های بازار بورس و مدیریت دارایی ها است. در این مطلب به تعریف سبد سهام و اصول مورد نیاز برای تشکیل پرتفوی خواهیم پرداخت.
سبد سهام چیست؟
همان طور که از نام آن پیداست، سبد سهام یا پرتفوی ترکیبی از سهم های گوناگونی است که یک سرمایه گذار آن ها را خریداری کرده و جزو دارایی های وی محسوب می شوند. سبد سهام یا همان پرتفوی می تواند طبق اهداف، انتظارات و میزان ریسک پذیری هر فرد متفاوت باشد. حتما بارها جمله معروف، همه تخم مرغ هایتان را در یک سبد نگذارید به گوشتان خورده است. این ضرب المثل قدیمی بیانگر آن است که به علت وجود ریسک های گوناگون و برای جلوگیری از زیان بیشتر، باید گزینه های گوناگونی برای سرمایه گذاری داشته باشید.
حتما برایتان جالب است : فوت و فن خرید سهام در بورس ایران
با توجه به ماهیت نوسانی و ریسکی بورس، به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری و کاهش زیان در زمان بحران و افت قیمت سهام، لازم است سهام شرکت های گوناگونی را در سبد دارایی خود قرار دهید. البته تشکیل سبد سهام با توجه به عوامل تأثیرگذار بر سبد دارایی ها، برای هر فرد می تواند متفاوت و پیچیده باشد، لذا افراد ابتدا باید اهداف و انتظارات خود را مشخص نمایند، در ادامه با در نظر گرفتن استراتژی های معاملاتی، پرتفوی خود را به طور بهینه تشکیل دهند. پرتفوی سهام می تواند در طول زمان تغییر نماید و افراد می توانند طبق انتظارات خود، سبد سهامشان را تغییر دهند.
اهمیت چیدمان سبد سهام چقدر است؟
در بورس، اطمینان خاطری که در سپرده بانکی وجود دارد را نمی توان یافت و ارزش سرمایه گذاری شما می تواند با برخی اشتباهات سقوط نماید، لذا هر سرمایه گذار باید سعی کند که ریسک سرمایه گذاری خود در این بازار را کاهش دهد که هدف از چیدمان سبد سهام بهینه نیز به همین صورت است.
در حقیقت با در نظر گرفتن نکات کلیدی در روش تشکیل سبد سهام، تقسیم مناسبی از ریسک های صورت پذیرفته به وسیله سرمایه گذار بین سهام های گوناگونی که خریداری کرده انجام می شود. به این صورت که چنانچه هنگام معامله یکی از معاملات سود کند و یک معامله ضرر کند، ضرر سهم منفی با سود سهم مثبت جبران شود و در مجموع از کاهش ارزش دارایی فرد ممانعت کند.
مراحل تشکیل پرتفوی سهامی مناسب
- 1) تجزیه و تحلیل اوراق بهادار
- 2) تشکیل سبد سرمایه گذاری
- 3) تعیین سیاست سرمایه گذاری
- 4) تجدیدنظر در سبد سرمایه گذاری
- 5) ارزیابی عملکرد سبد سرمایه گذاری
انواع سبد سهام کدام است؟
به این منظور که سبد سهامی بهینه تشکیل دهید، در ابتدای امر می بایست بدانید که از سرمایه گذاری خود چه هدفی را دنبال می کنید و مدت زمان سرمایه گذاری تان چقدر است. به منظور سرمایه گذاری کوتاه مدت یا بلند مدت استراتژی های معاملاتی می تواند متفاوت باشد.
حتما برایتان جالب است : سرمایه گذاری کم ریسک و پرسود | بهترین جا برای سرمایه گذاری
بعد از تعیین مدت زمان سرمایه گذاری، بازدهی مورد انتظار خود را برای مدت زمان سرمایه گذاری تعیین کنید و میزان ریسک پذیری خود را نیز تعیین کنید. با تشکیل سبد سهام و متنوع سازی آن، می توانید ریسک را کم کرده و بازدهی خود را افزایش دهید. 5 روش استراتژیک برای تشکیل سبد سهام وجود دارد که در ادامه به شرح دادن این موارد پرداخته ایم؛
1) سبد سهام دفاعی : سبد سهام دفاعی از ریسک سیستماتیک و نوسان کمی برخوردار است. سبد سهام دفاعی در زمان های خوب یا بد بازار، به صورت معمول خوب عمل می کنند. سهام این سبد متعلق به شرکت های تولیدی است که محصولاتشان نیاز اساسی اقتصاد بوده و تقاضا برای محصولات آن ها تقریباً ثابت و تعیین شده است، لذا با نوسان اقتصاد دچار بحران نمی شوند. به منظور تشکیل سبد سهام دفاعی، می توان سهام این گونه شرکت ها را از صنایع گوناگون موجود در بازار خریداری کرد. شایان ذکر است که سبد دفاعی ریسک و بازدهی کمی به همراه دارد.
2) سبد سهام تهاجمی : سبد سهام تهاجمی از ریسک و بازدهی بسیار بالایی برخوردار است. سرمایه گذارانی که درجه ریسک پذیری زیادی دارند و به دنبال سودهای بسیار زیاد هستند، این نوع سبد سهام را ترجیح می دهند و دارایی ها و سهام شرکت هایی با ریسک بالا را خریداری می کنند. سهام با ریسک بالا به صورت معمول ریسک های سیستماتیک و نوسانات قیمتی بالایی نسبت به دیگر سهام و کل بازار خواهند داشت.
شرکت هایی که سهام ریسکی دارند به صورت معمول در آستانه رشد خود هستند و پیش بینی رشد بالایی در آینده برای آن ها وجود دارد. سرمایه گذارانی که تمایل به تشکیل سبد سهام تهاجمی دارند، بیشترین درصد از پرتفوی خود را به این سهام اختصاص می دهند، اما با این وجود برای کنترل ریسک خود می توانند قسمتی از سرمایه خود را نیز به سهام کم ریسک یا دارایی های با درآمد ثابت اختصاص دهند. این افراد با این که بازدهی بالایی از سبد سهام خود دارند، در صورت اصلاح بازار، زیان بالایی را برای شما به همراه خواهند داشت.
3) سبد سهام سوداگرانه : سبد سهام سوداگرانه سبدی با ریسک بسیار بالاست. به بیان دیگر سهام موجود در این سبد به شرکت های پرریسک تعلق دارد که آینده مبهمی دارند و در صورتی که شرایط شرکت خوب پیش رود، سود بالایی نصیب سرمایه گذاران می شود، ولی در غیر این صورت زیان هنگفتی در انتظار سرمایه گذاران خواهد بود. شرکت هایی که در آستانه رشد خود هستند و یا اخباری خوش بینانه برای آن ها وجود دارد؛ از این گونه شرکت ها محسوب می شوند.
این را در نظر داشته باشید که تشکیل سبد سهام سوداگرانه به اختصاص وقت بیشتری جهت انتخاب و سرمایه گذاری در قیاس با دیگر سبدها نیازمند است. همچنین جهت تشکیل این سبد نیاز به تجربه بالایی است، به این خاطر که با یک انتخاب فرد می تواند در مدت زمان کوتاهی سود فراوانی را کسب کند، ولی در مقابل با یک انتخاب اشتباه، امکان دارد سرمایه زیادی را در همان مدت کوتاه از دست بدهد.
4) سبد سهام درآمدی : سبد سهام درآمدی از ریسک و بازدهی کمی برخوردار است و بازدهی تقریباً ثابتی در طول زمان نصیبب سرمایه گذاران خواهد کرد. این سبد بیشتر بر سهام شرکت هایی تاکید دارد که سود سالانه می پردازند. به بیان دیگر شرکت ها تصمیم می گیرند که درصد بیشتری از سود خالص خود را به سهامداران بپردازند. شرکت های با رشد کم یا متوسط از جمله این شرکت ها به شمار می روند. برخی از سهام سبد درآمدی می تواند با سبد دفاعی یکسان باشد. سبد سهام درآمدی می بایست همواره جریان نقدی مثبتی برای سرمایه گذار داشته باشد. افرادی که به دنبال یک منبع درآمد بادوام و مطمئن هستند، می توانند اقدام به تشکیل این نوع سبد سهام کنند.
5) سبد سهام ترکیبی : سبد سهام ترکیبی از سود و بازدهی متغیر برخوردار می باشد. در این سبد علاوه بر سهام شرکت های بورسی، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق مشارکت و اوراق بدهی نیز وجود دارد. سررسید اوراق این سبد، می تواند متفاوت باشد. دارایی های این سبد به نسبت دیگر سبدها منعطف تر هستند و همین طور بهتر است برای تشکیل این سبد از دارایی ها و سهامی استفاده شود که همبستگی منفی نسبت به یکدیگر داشته باشند و روند یکسانی نداشته باشند؛ این بدین معنی است که اگر سهمی در یک بازه زمانی منفی است، روند سایر سهام و دارایی ها مثبت باشد. تنوع دارایی های این سبد از دیگر سبدها بیشتر است، لذا در صورتی که یک دارایی دچار زیان شود، سود و بازدهی سایر سهام و اوراق ضرر آن را جبران خواهند کرد.
اصول مهم تشکیل سبد سهام در بورس
به صورت کلی برای تشکیل سبد سهام اصولی وجود دارد که می بایست آن ها را در نظر داشته باشید. در اینجا چندین اصل کلیدی برای تشکیل سبد سهام را خدمت شما عزیزان بیان کرده ایم؛
بررسی وضعیت و عملکرد سبد سهام : بعد از انجام تحلیل ها و بررسی های گوناگون برای انتخاب سهام، باید همیشه وضعیت عملکردی و سود و زیان آن ها را به صورت دوره ای نیز بررسی کرد. استراتژی های معاملاتی گوناگونی وجود دارد که برای نگهداری یا کم و زیاد کردن حجم سهام مناسب هستند.
حتما برایتان جالب است : سهام جایزه بورس | چه زمانی سهام جایزه به پرتفوی اضافه میشود؟
به صورت کلی می توان درصدهای مشخصی از سبد را به سهام پرریسک، با ریسک متوسط و کم ریسک تخصیص داد تا تعادل در سبد حفظ شود. همچنین می توان از هر صنعتی تعدادی سهم را برگزید و با متنوع سازی پرتفوی، روندهای نزولی و صعودی با هم خنثی شوند.
بررسی صنایع و شرکت ها : صنایعی گوناگونی در بورس در حال فعالیتند. این که هر صنعتی در چه وضعیتی قرار دارد و شرایط آینده چه خواهد شد، بسیار حائز اهمیت است. به منظور تشکیل سبد سهام باید این شرایط را مورد بررسی قرار دهیم و از بین نمادهای فعال در هر صنعت و طبق نوع سبدی که تشکیل می دهیم، شرکت ها را انتخاب نماییم.
به منظور انتخاب سهام بایستی در کنار بررسی وضعیت صنعت و صورت های مالی شرکت مورد نظر، روند قیمت آن ها را با انجام تجزیه و تحلیل هایی مثل تحلیل بنیادی و تکنیکال تخمین بزنید.
بررسی وضعیت اقتصاد جهان و کشور : تحلیلگران بنیادی همیشه با پیگیری اخبار، اطلاعات و اتفاقات در سطح بین المللی و سطح کشور به صورت بنیادی، صنایع، شرکت ها و سهام آن ها را بررسی می کنند. تغییرات قیمت کالاها و محصولات در جهان و کشور می تواند بر قیمت سهام شرکت ها موثر باشد.
این مورد درباره کالاهایی مثل نفت و فلزات اساسی، بیشتر مصداق دارد و کوچک ترین تغییر قیمتی در سطح جهانی می تواند بر سهام شرکت های داخلی موثر واقع شود. همچنین وضعیت اقتصادی داخل کشور، رخدادهای سیاسی و اقتصادی مثل تغییر نرخ ارز، نرخ بهره و تصمیمات دولت، بر قیمت سهام شرکت های بورسی تأثیرگذار است، لذا به منظور تشکیل یک سبد سهام بهینه، توجه به بازارهای جهانی و داخلی اهمیت بالایی دارد. نکات تکمیلی نیز به شرح زیر است؛
- ** تلاش کنید از صنایع مختلف یک سهم خوب داشته باشید.
- ** در جریان تغییرات قیمت ها باشید و اصطلاحا بازار را پیگیری نمایید.
- ** استراتژی خود را از نظر ریسک و مدت سرمایه گذاری مشخص نمایید.
- ** هیچگاه تک سهم نشوید، چرا که این کار باعث افزایش بسیار زیاد ریسک خواهد شد.
- ** در خرید و فروش، تحت تأثیر قیمت های روزانه سهام قرار نگیرید و تحلیل های خود را طبق ویژگی های شرکت، صنعت و … انجام دهید.
- ** صرف نظر از نوع سبدی که اعم از مستعد رشد، درآمدی و یا سوداگرانه انتخاب می کنید، همیشه باید تعداد مناسبی از سهام شرکت های گوناگون را در سبد خود داشته باشید، ترجیحا بیش از 5 سهم و کمتر از 15 سهم. همچنین توجه داشته باشید که تعداد کم سهام ریسک را زیاد می کند و افزایش بیش از حد تعداد آن ها، مدیریت سهام را سخت می کند.
نتیجه گیری و کلام پایانی
با توجه به وجود سبدهای سهام گوناگون در بازار سرمایه و اصولی که برای تشکیل سبد سهام وجود دارد، افراد باید سبد سهام مختص به خود را تشکیل دهند. به این علت که قابلیت ها و انتظارات افراد از هم متفاوت است، سبد سهام آن ها نیز با یکدیگر تفاوت دارد. سرمایه گذاران بایستی همه این موارد را در نظر بگیرند و در ادامه به تشکیل سبد سهام بهینه خود اقدام کنند.
سرمایه گذاری و ساختن سبد دارایی نسبت به گذشته، پیچیدگی بیشتری دارد، لذا نیاز به اختصاص زمان بیشتری نیز دارد. با کسب آموزش و تجربه می توان پرتفوی سهام را به شکلی تشکیل داد که سرمایه و ریسک به بهترین شکل مدیریت شود.
همان طور که گفتیم بعد از تعیین اهداف، انتظارات، میزان بازدهی و ریسک پذیری، باید نوع سبد سهام خود را انتخاب کنید و در ادامه مطابق با اصول تشکیل سبد و متنوع سازی پرتفوی، سهام مورد نظر خود را خریداری نمایید.
در بازار سرمایه بهتر است منطقی و دور از هرگونه برخورد احساسی عمل کنیم. اگر سهمی را به هر دلیلی خریداری کردید و اوضاع آن طور که فکر می کردید پیش نرفت، بهتر است آن را به فروش برسانید. در واقع میتوان این طور گفت که جلوی ضرر را از هر جا بگیرید، منفعت است.
قرار نیست همیشه تحلیل های شما درست از آب درآیند. چنانچه قصد دارید یک قدم حساب شده بردارید، در مرحله اول باید اشتباه تان را پذیرفته و در مرحله بعدی تصمیم منطقی تری را برای اصلاح آن اتخاذ نمایید.
همانطور که در ابتدای مطلب قولش را داده بودیم، اصول تشکیل سبد سهام را بصورت کامل بررسی کردیم.
همچنین اگر به مطلب راهنمای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری سال 1400 علاقه دارید نیز می توانید آن را مطالعه نمایید.
چنانچه هر گونه سوالی درباره اصول تشکیل سبد سهام داشتید، حتما از بخش ارسال نظرات از ما بپرسید.
