تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

دانستن تفاوت بورس و فرابورس همواره یکی از ابهامات بازار سرمایه برای سرمایه گذاران به ویژه افراد تازه وارد به بورس است. جالب است بدانید که تفاوت اصلی بورس و فرابورس در نحوه پذیرهش شرکت ها و شرایط ورود شرکت ها به بازار بورس است و در فرآیند سرمایه گذاری سهامداران، تفاوت چندانی با هم ندارند. تفاوت بورس و فرابورس ایران در دامنه نوسان هم دیده می شود و قبل ها در حجم مبنا هم متفاوت بودند که از این مورد تجدید نظر شد و در حال حاضر تفاوت حجم مبنا در بورس و فرابورس به صورت قدیم دیگر وجود ندارد. تفاوت خرید سهام در بورس و فرابورس بسیار جزئی است و خیلی نباید اینکه سهام برای بورس است یا فرابورس مهم باشد. در این مطلب به صورت کلی خواهیم گفت که تفاوت بورس و فرابورس چیست و تفاوت سرمایه گذاری در بورس و فرابورس به چه صورت است، پس با ما همراه باشید.

تفاوت بورس و فرابورس

همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم، به ویژه این روزها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند، ولی با این وجود خیلی از ماها به صورت دقیق نمی دانیم که تفاوت بورس و فرابورس در چیست ؟ در سال های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش های کسب سود سرمایه گذاری در بورس است، ولی در کنار بازار سرمایه، بازار دیگری با شرایط متفاوت تر به نام فرابورس وجود دارد.

حتما برایتان جالب است : نحوه خرید و فروش سهام | آموزش معامله سهام بصورت آنلاین در بورس

به صورت خلاصه شرکت هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند، در این بازار برای خرید و فروش سهام خود اقدام می کنند که از نظر عمل تفاوت چندانی ندارند. این بازار جایی است که در آن سهام شرکت ‌های گوناگون معامله شده و فعالان از طریق خرید و فروش این سهام سود کسب می ‌کنند. در حال حاضر بسیاری از مردم به سرمایه‌ گذاری در بورس و فرابورس در راستای کسب سود و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند، ولی با این وجود بسیاری از همین افراد که شاید شما هم جزوشان باشید، تفاوت بورس و فرابورس را نمی دانند که این مقاله برای این افراد است. در ابتدا باید دید بورس و فرابورس چیست و در ادامه تفاوت این دو با هم را عنوان کرد.

بورس چیست؟

بورس بازاری است که در آن دارایی ‌ها مورد خرید و فروش قرار می دهند. این بازار به زیر مجموعه هایی مانند؛ بورس انرژی، بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم بندی می‌ شود. در بورس کالا، همان‌ گونه که از اسمش معلوم است، کالاهای معینی معامله می شود. در این بورس، اغلب مواد اولیه خرید و فروش می ‌شوند و هر کالایی بورس خودش را دارد، به عنوان مثال بورس نفت. در بورس ارز، پول‌ های خارجی داد و ستد می‌ شوند که البته این بورس در ایران فعالیت چندانی ندارد.

در بورس اوراق بهادار، دارایی‌ های مالی مثل سهام شرکت ‌ها، اوراق مشارکت و … خرید و فروش می شود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایه ‌گذاران و سرمایه‌ پذیران را حفظ می ‌کند. به عبارتی بورس سرمایه‌ گذاران و سرمایه‌ پذیران را در کنار هم قرار می ‌دهد تا هر دو با توانایی‌ ها و دارایی ‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.

فرابورس چیست؟

در بازار بورس قوانین و ساختارهایی دیده می شود که موجب می شود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس هم مثل بورس اوراق بهادار، بازاری برای خرید و فروش اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌ تری برای پذیرش شرکت‌ ها و معامله سهام دارد. گفتنی است که وظیفه فرابورس، سازمان ‌دهی آن بخش از شرکت‌ های علاقه‌ مند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را پیدا نکرده اند.

تفاوت های بورس و فرابورس چیست؟

یکی از فرق های ساختاری بورس و فرابورس تقسیم‌ بندی بازارهای آن ‌ها به حساب می آید. بورس شامل دو بازار اول و دوم است. شرکت ‌هایی که در بازار اول به فعالیت می پردازند، در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند، به بازار دوم انتقال می یابند و در طرف مقابل، شرکت ‌هایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند، قادرند به بازار اول انتقال یابند. ساختار جدید فرابورس ایران از پنج بازار تشکیل شده است که شامل؛ بازار اول، بازار دوم، بازار پایه، بازار سوم و ابزارهای نوین مالی می شود که در این بین، در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ ها و واحدهای صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری پذیرش و خرید و فروش می شود.

حتما برایتان جالب است : بهترین عرضه اولیه سال ۹۹ | استراتژی های معامله عرضه های اولیه

بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت ‌های سهامی عام است. سهام شرکت‌ های زیان ‌ده، تازه‌ تأسیس و آن‌ هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته می ‌شود. بازار پایه نیز یکی از بازارهای فرابورس است که برای عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. شرکت‌ های این بازار فرایند پذیرش را انجام نمی دهند و به سه دسته تقسیم می‌ شوند. بر اساس قوانین جدید، شرکت ‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌ بندی شده‌ اند و دامنه نوسان روزانه آن ‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد در نظر گرفته شده است.

مالیات در فرابورس

شرکت‌ های پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معافند که این مزیت به صورت مستقیم متوجه سهامداران نیز خواهد شد. همچنین، صاحبان سهام در شرکت‌ های فرابورس، نسبت به سهامی که در اختیار دارند، در مجمع عمومی حق رأی دارند.

تنوع بازارهای فرابورس

وجود بازارهای متنوع آن برای پوشش سلایق مختلف، از جاذبه‌ های فرابورس به حساب می آید، لذا سهامداران می ‌توانند در شرکت ‌های گوناگون سرمایه ‌گذاری کرده و به این ترتیب، ریسک سرمایه ‌گذاری را تا حدود زیادی کم کنند.

تسهیلات و تأمین مالی شرکت ‌ها

بانک ‌ها شرکت ‌های فعال در فرابورس را به عنوان وثیقه به منظور دریافت تسهیلات می‌ پذیرند، لذا شرکت‌ های فرابورسی قادرند از این طریق جهت دریافت تسهیلات اقدام کنند. همین طور چنانچه شرکت ‌ها در فرابورس پذیرفته شوند و در آن به فعالیت بپردازند، توانایی تأمین مالی از طرف سهامداران را نیز پیدا خواهند کرد.

پذیرش شرکت ‌ها و قوانین نظارتی

روند پذیرش شرکت ‌ها در فرابوس آسان تر در نظر گرفته شده است و الزامات به مراتب ساده ‌تری نسبت با بورس دارد. در این راستا شرایطی مثل حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ ها و سودآوری معیارهای سختگیرانه ‌تری در بورس دارند.

روش و زمان معامله در بورس و فرابورس

روش معامله در بورس و فرابوس، به صورت کلی تفاوتی با یک دیگر ندارد. همان ‌گونه که از طریق پلتفرم‌ های آنلاین به خرید و فروش سهام بورس اقدام می‌ کنید، قادرید معاملات سهام شرکت ‌های فرابورس را نیز انجام دهید. البته زمان معاملات در فرابورس، انعطاف ‌پذیری بیشتری نسبت به بورس دارد. لازم به ذکر است که سود سهام، افزایش قیمت سهام، تنوع سرمایه ‌گذاری، اطمینان از محل سرمایه ‌گذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسان‌های روزانه قیمت سهام از جاذبه‌ های سرمایه گذاری در بازار فرابورس ایران است.

نکته های مهم درباره تفاوت بورس تهران و فرابورس

• ** درفرابورس شرایط پذیرش آسان تر از بورس است.
• ** حداقل سهام شناور می تواند کمتر مابقی سهام ها در بورس باشد.
• ** حداقل سابقه فعالیت شرکت درصنعت مربوطه در فرابورس باید 2 سال باشد.
• ** حداقل سرمایه برای پذیرش در بورس باید بیشتر از ۱۰۰ میلیارد تومان باشد.
• ** حداقل سرمایه ثبت شده شرکت فرابورسی ها از می تواند حداقل از ۱۰۰ میلیون تومان باشد.
• ** در بورس شرکت نباید طی 3 دوره گذشته زیان انباشته داشته باشد، ولی در فرابورس پایه شرکت می تواند زیان انباشته داشته باشد، ولی با این نظر که یک طرح توجیهی برای خروج از زیان انباشته ارائه نماید.

سرمایه گذاری در بورس یا فرابورس؟

شرکت ‌هایی که شرایط آنها برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار سخت است، قادرند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند، در حالی که طبق مقررات، همه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌ های پذیرفته‌ شده در فرابورس نیز وجود دارد و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.

آیا کد بورسی برای خرید سهام در بورس و فرابورس متفاوت است؟

خیر، شما با دریافت کد بورسی از کارگزاری، هم قادرید در بازار بورس و هم در فرابورس به خرید و فروش سهام بپردازید. به عبارتی سهام شرکت‌ های فرابورسی و بورسی با یک کد بورسی قابلیت خرید و فروش را خواهد داشت.

ریسک پذیری بازار بورس بیشتر است یا فرابورس؟

از نظر سرمایه گذاری تفاوت بین بورس و فرابورس از منظر ریسک سرمایه گذاری نیست و تنها باید به ارزنده بودن سهام دقت داشته باشیم، ولی نکته ای که در این خصوص باید به آن اشاره داشت بازار پایه فرابورس هست که برای سرمایه گذاری در آن باید دقت فراوان داشته باشید و همان طور که پیش تر اشاره شد، این شرکت ها می توانند پر ریسک تر باشند.

نکته مهم : به غیر از تفاوت بورس و فرابورس شباهت هایی هم بینشان وجود دارد. در این بین از شباهت های بورس و فرابورس می توان به این موضوع اشاره کرد که شرکت های پذیرفته شده در فرابورس هم می توانند از کلیه مزایای شرکت های پذیرفته شده در بورس استفاده کنند همچنین می توانند با استفاده از یک کد بورسی هم در بورس هم در فرابورس استفاده کنند.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

1) یکی از تفاوت های بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس و در صورت صلاحدید گرد هم آیند.

2) قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و اغلب  ناشی از توافق طرفین است اما در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.

3) حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکت‌ های بازار فرابورس ۵ درصد در نظر گرفته شده است.

4) در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می شود، مزایایی مانند کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها وجود ندارد.

5) تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات روزانه را امکان پذیر کرده که در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای به حساب می آید.

6) ششمین تفاوت بازارهای بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار؛ اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه می باشد، اما بورس دارای دو بازار؛ اول و دوم است.

7) شفافیت قیمت‌ ها و کاهش ریسک بازارها تفاوت دیگر آن هاست؛ به صورتی که در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می شود، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.

8) آخرین تفاوت عمده بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.

در حقیقت ورود شرکت ‌ها به بازار بورس همواره بیانگر رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور است. شرکت‌ هایی که سهامشان در بازار‌های مالی خرید و فروش می شود، از درجه اعتبار بیشتری برخوردارند، لذا ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت ‌ها به حساب می آید، ولی باید در نظر داشت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت ‌های سهامی فعال در کشور امکان پذیر نیست و این شرکت‌ ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده ‌اند پیش از ایجاد فرابورس مشهود بوده است. بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر به وجود آمده است تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را وسیع تر نماید.

حائز اهمیت ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا تمایل به ورود سریع‌ تر به بازار را دارند. فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویه‌ های پذیرش شرکت ‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت ‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از همه مزایای شرکت ‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده نمایند. به صورت کلی برای یک سرمایه ‌گذار و معامله‌ گر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد، لذا تفاوت خرید و فروش در بورس و فرابورس بسیار ناچیز است.

در پایان امیدوارم از این مقاله آموزشی با عنوان تفاوت شرکت بورس و فرابورس نهایت استفاده رو برده باشید.

هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس داشتید، از طریق قسمت ارسال نظرات و دیدگاه ها با و دیگر مخاطبان ما در میان بگذارید تا پاسختان را بدهم.