آموزش روانشناسی بازار سرمایه به زبان ساده

هر شخصی که در بازار بورس معامله می کند، باید در مورد روانشناسی بازار بورس هم اطلاعاتی داشته باشد، چرا که نحوه خرید و فروش سهام های مختلف در شرایط جوی مختلف بازار توسط معامله گران کاملا الگو گراست و اگر شما آموزش روانشناسی بازار سرمایه را به زبان ساده در این مطلب یاد بگیرید، به سادگی می توانید تصمیمات خود را در بازار سرمایه ایران، به بهترین شکل مدیریت کنید، پس اگر دوست دارید آموزش روانشناسی بازار سرمایه را به زباده ساده و کاملا رایگان یاد بگیرید، این مطلب به شما کمک می کند.

آموزش روانشناسی بازار سرمایه

یکی از راه‌ های تحلیل بازارهای مالی، تحلیل روانشناسی بازار و آموزش روانشناسی بازار سرمایه به حساب می آید و همانطور که واضح است، ریشه و پایه‌ تحلیل تکنیکال هم به نوعی استفاده از روانشناسی بازار می باشد. این که بدانیم بیشتر سرمایه‌ گذاران و تریدرها در هر لحظه چطور به بازار نگاه می کنند، می‌ تواند ما را در ایجاد استراتژی موفق در سرمایه‌ گذاری کمک کند. چنانچه تجربه فعالیت در بازارهای مالی را داشته باشید، مطمئنا با شرایطی روبرو شده‌ اید که اخبار مثبتی انتشار می یابد، ولی بازار سهام سقوط می‌ کند یا برعکس، اخبار منفی به گوش می رسد اما بازار به صعود خود ادامه می دهد!

پرسش اصلی این است که چه چیزی موجب بروز چنین واکنشی از بازار می شود؟ مدت‌ ها قبل، این طور فکر می کردند که قیمت سهام در هر لحظه نشان دهنده ارزش واقعی سهم می باشد ولی سال هاست که خط بطلانی روی این باور کشیده شده است. یکی از علت های حائز اهمیت در رد این ادعا نوسانات شدید قیمتی در 1 سال به شمار می رود. ارزش اکثر سهم ها در طول یک سال خیلی تغییر نمی یابد، به این خاطر که اتفاق خاصی را در آن ها شاهد نیستیم؛ ولی قیمت آن‌ ها در این زمان، نوسانات بسیاری را تجربه خواهد کرد! اما علت این موضوع چیست؟ در حقیقت قیمت سهام نه بر مبنای ارزش ذاتی و واقعی سهم، بلکه در بیشتر مواقع طبق احساسی مشخص می شود که سرمایه‌ گذاران به آن سهم دارند.

حتما برایتان جالب است : ثبت نام در بورس کالا 

در گذشته این طور تصور می‌ شد که می‌ توان با بررسی بنیادی سهم، به سودی بیشتری از میانگین بازار رسید؛ که البته این ایده تا حدودی درست می باشد و مثال بارز آن سرمایه‌ گذار مطرحی به‌ نام وارن بافِت می باشد، ولی اخیرا با بازشدن پای روانشناسی به بازارهای مالی، روشی جدید برای بررسی سهام ها به وجود آمده است. در حقیقت با افزایش کارایی بازارهای مالی و پیشرفت فناوری، کار برای کسانی مثل بافِت به‌ شدت سخت شده است که سهام را بررسی تکنیکال می‌ کنند. ایده‌ امثال بافت ایده‌ ای قدیمی است که می گوید «پایین بخر، بالا بفروش»؛ ولی در حال حاضر کار به این سادگی ها نیست و به‌ لطف فناوری‌ های پیشرفته و تحلیل‌ های رایانه‌ ای و توسعه‌ هوش مصنوعی، کمتر می‌ توان فرصتی مثل فرصت‌ هایی پیدا کرد که بافِت در دهه‌ های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در اختیار داشت.

بنابراین عبارت قدیمی «پایین بخر، بالا بفروش» جای خود را به عبارت «بالا بخر، بالاتر بفروش» داده است! در حقیقت این ایده‌ جدید چیزی به ما از ارزش سهام یا شرکت نمی‌ گوید و قیمت سهام منعکس‌ کننده‌ ارزش واقعی آن نخواهد بود؛ بلکه قیمت فقط منعکس‌ کننده‌ این امر است که افراد دیگر می خواهند چقدر برای سهام هزینه کنند. در ادامه بیشتر در مورد آموزش روانشناسی بازار سرمایه و ابعاد گوناگون آن توضیح داده ایم؛

روانشناسی بازار در بورس

در بازار سرمایه ذات عرضه و تقاضا را مردم با سرمایه هایشان مشخص می کنند، لذا بسیار حائز اهمیت است که بدانیم انسان ها در چه شرایطی هیجانی می شوند. چه وقتی ترس بر آن ها غالب شده و رفتار هیجانی پیدا می کنند؟ چه زمانی امکان دارد طمع کنند و دست به انجام معاملات غیر منطقی بزنند و …

به صورت کلی این که چه چیزهایی باعث از دست دادن سرمایه معامله گران می شود، بسیار حائز اهمیت است؛ در حقیقت شناسایی این موارد، درک بهتری از بازارهای مالی و رفتار معامله گران در شرایط گوناگون به معامله گرانی که این بررسی ها را انجام می دهند، می دهد. همچنین شناخت بیشتر از چنین رفتارهایی به معامله گران امکان کنترل احساسات را می دهد، به همین خاطر بعضی از این موارد مهم را در این بخش آورده ایم که می توانند مثبت یا منفی باشند ولی در این خصوص تاثیرگذار به حساب می آیند:

• داشتن استراتژی مناسب و از پیش تعیین شده : یکی از مهم ترین عوامل موثر بر روانشناسی بورس و رفتار معامله گران، داشتن استراتژی از پیش تعیین شده مناسب می باشد. همواره کسانی که توانسته اند به جایگاه بالایی دست پیدا کنند، کسانی بوده اند که برای رسیدن به اهداف خود برنامه و استراتژی منظم داشته اند. ذهن و فکر انسان وقتی که سردرگم می شود، بیشتر بر اساس هیجانات و احساسات رفتار می کند ولی وقتی که از پیش برنامه ریزی شده باشد و مسیر راه برای آن تعیین شده باشد، منطقی عمل کرده و خروجی عملکرد آن هم همان چیزی خواهد شد که از پیش در خاطر داشتیم. بازارهای مالی و بورس ایران هم از این قائده پیروی می کنند و اتفاقا اهمیت این امر در این بازارهای مالی نیز چندین برابر خواهد شد. معامله گری که پیش از خرید یک سهم و درگیر کردن سرمایه خود، آن را از تمامی جهات بررسی می کند و مسیر را تا رسیدن به اهداف قیمتی، ترسیم می کند، به ندرت هیجانات و استرس را در معاملات خود تجربه خواهد کرد و در هر شرایطی از بازار، برای خود مسیری تعیین کرده است تا به چیزی که می خواهد دست پیدا کند.
• نگرانی از بروز اشتباه در تحلیل و معاملات : صادقانه در دنیای تحلیلگری هیچ قطعیتی برای تحلیل های شما وجود ندارد، لذا معامله گری بر پایه احتمالات بنا می شود. در واقع یک معامله گر حرفه ای برای هر معامله خود میزان سود و ضرری در نظر می گیرد، پس اگر که معامله او با زیان همراه شود، معامله گر نگرانی از دست دادن تمام سرمایه خود را نخواهد داشت، به این خاطر که در معامله گری زیان قسمتی از معاملات شما است و حائز اهمیت ترین نکته اینجاست که باید برآیند معاملات شما سودده باشد، نه الزاما همه معاملاتی که در شرایط مختلف در بازار انجام می دهید.
• نگرانی از دست دادن سرمایه : همه کسانی که فعال بازارهای مالی به حساب می آیند، می دانند که مهم ترین نکته در راستای ورود به دنیای سرمایه گذاری آن است که با پولی که اساس زندگی را دچار تحول کند، برای ورود به بازار سرمایه اقدام نکنیم. به این دلیل که معامله گری، سرمایه شما را در لبه تیغ قرار می دهد و همیشه این امکان وجود دارد که سرمایه شما را از بین ببرد، لذا در کنار کسب مهارت های مورد نیاز و رعایت اصول مدیریت سرمایه، احتیاج است تنها با قسمتی از سرمایه خود برای ورود به بورس و معامله گری اقدام کنید که بتوانید بخش یا کل آن را از دست بدهید و همچنان بدون مشکل زندگی کنید.
• کنترل احساسات در فرآیند معامله گری : یکی از حائز اهمیت ترین مهارت های لازم هر معامله گری کنترل احساسات می باشد. احساسات شما می تواند معاملات بزرگ شما که می توانست سوددهی خوبی برایتان به همراه آورد را با زیان همراه کند. لذا قبل از آن که سرمایه خود در بازارهای مالی را افزایش دهید، در ابتدای امر از این موضوع اطمینان حاصل کنید که توانایی کنترل عواطف و احساسات خود را دارید یا خیر.
• طمع کسب سود بیشتر : طمع و ترس دو رکن موثر دیگر در روند معامله گری شما به حساب می آیند. افزایش سرمایه برای افزایش به دست آوردن سود، بدون برنامه دقیق، استراتژی معاملاتی و مهارت کافی، مطمئنا بازدهی مورد نظر را به شما نخواهد رساند و حتی امکان ضرر کردن نیز وجود دارد. از طرفی ترس از دست دادن سرمایه هم باعث می شود در زمان هایی که باید تنها به بازار نگاه کنید، اقدام به فروش کنید و سهام های ارزشمند خود را از دست بدهید.
• تعصب بی جا : تعصب زیاد و افراطی از عواملی به حساب می آید که بعضا موجب شده که یه نفر یا حتی یک جامعه به انحطاط و نابودی برود و از مسیر اصلی خود خارج شود. زمانی که ذهن و افکار انسان بر روی یک مورد خاص اسیر تعصب شود، دیگر نقاط ضعف دیده نخواهند شد و همین موضوع موجب می شود تا تصمیم گیری اشتباه را در دستور کار قرار دهیم. به عنوان مثال در بازار بورس این موضوع موجب می شود تا معامله گر نقایص آن سهم را نبیند و همین امر موجب می شود تا سرمایه معامله گر در مدت کوتاهی از بین برود، لذا هر اندازه از چنین فضاهایی فاصله بگیرید، ذهن شما کم تر تعصبات غیر منطقی را تجربه خواهد کرد.
• حفظ سرمایه اهمیت بیشتری دارد : تعداد زیادی از افرادی که وارد بازار بورس می شوند، می خواهند با سرمایه های اندک به سودهای کلانی دست پیدا کنند و این را در نظر نمی گیرند که حفظ سرمایه در رکن اول ماجرا قرار دارد و به همین دلیل معمولا با ضرر بازار بورس را ترک می کنند. لذا در نظر داشته باشید که قانون اول بورس حفظ سرمایه اولیه شماست و در ادامه سودآوری. ثبات سودآوری با قانون حفظ سرمایه به مرور زمان، اعتماد به نفس شما در انجام معاملات مختلف را بیشتر خواهد کرد.
• ترس از جا ماندن از سود : آخرین عاملی که همواره ضرر بسیاری برای معامله گران بورسی به همراه دارد، ترس جا ماندن از رشد یک سهم و بازار است. باید بدانید که بازار همیشه فرصت ورود می دهد، لذا سهمی که رشد قیمتی زیادی داشته است، افزایش قیمت هر روزه آن جلو دیدگان معامله گر رژه می رود و ذهن او به این سمت کشیده خواهد شد که رشد این سهم پایدار و همیشگی است و این در حالی است که وقتی یک سهم رشد زیادی را انجام داده است، تازه به چشم فعالین عادی بازار می آید و همین امر موجب خواهد شد تا افراد بی تجربه سهام دیگر خود را با ضرر به فروش برسانند و به طمع سود رویایی وارد سهم های حبابی بشوند.

نحوه معامله بر اساس روانشناسی بازار

1) معامله طبق رفتار بازیگران حقوقی : همانطور که می دانید، بازیگران حقوقی یکی از ارکان اصلی بورس به حساب می آیند. لذا بسیاری از سهامداران خُرد جهت معامله خود را با توجه‌ به رفتار این بازیگران تعیین می کنند. می‌ توان با کمک تحلیل روان‌ شناسی و رفتارشناسی این بازیگران معاملات سوددهی را تجربه کرد. البته این را هم باید در نظر داشت که این بازیگران هم از رویکرد سهامداران کوچک از معامله‌ هایشان اطلاع دارند، بنابراین در استفاده از این روش بایستی جوانب احتیاط را رعایت کنید تا در دام برخی بازیگران طماع گیر نکنید. لذا رفتار بازیگران حقوقی را فقط تاییدی بر جهت معامله خود بپندارید.

حتما برایتان جالب است : ثبت نام در بورس کالا | آموزش سرمایه گذاری در

برای مثال بسیاری از معامله‌ گران مبتدی، فروش بازیگران حقوقی را سیگنال منفی و خرید آن‌ها را سیگنال مثبت می دانند ولی معمولا این گونه نیست و بازیگران حقوقی در روند نزول پله‌ ای خرید می‌ کنند و تا وقتی خرید آن ها به اتمام نرسد، نمی‌ توان به رشد سهم امیدی داشت. همچنین، در روند صعودی سهامشان را به صورت پله ای می فروشند و تا وقتی فرش آن ها تکمیل نشود، همچنان سهم در روند مثبت قرار خواهد داشت. بنابراین معامله حقوقی را کاملا تحلیل کنید و هرگز بر مبنای آن هیچ گونه معامله ای انجام ندهید.

2) معامله طبق عوامل تأثیرگذار خارجی : بعضی مواقع اخبار تأثیرگذاری انتشار داده می شود که می‌ توانند بر بازار تأثیرگذار باشد؛ اخباری مثل گران‌ شدن مواداولیه، افزایش تعرفه‌ ها،‌ کاهش ارزش پول ملی، تحریم و مواردی از این دست که همگی در روند بازار تاثیرگذارند. اما با این وجود تاثیر تمام آن‌ ها به یک میزان و در یک راستا نمی باشد. حتی می‌ توان گفت بعضی اوقات یک عامل در دو زمان مختلف، دو واکنش گوناگون را در قیمت یک سهم به وجود خواهد آورد، ولی می‌ توان با کمک روانشناسی احساسات سرمایه‌ گذاران، جهت کلی بازار را مشخص کرد.

3) معامله طبق نقدینگی هوشمند : به صورت معمول معامله‌ گران ورود و خروج پول هوشمند را به عنوان تأییدی مهم در راستای معامله به حساب می آورند. در نظریه‌ های پولی در بورس، دو نوع پول وجود دارد: پول هوشمند و پول احمق. پول هوشمند معمولا در اختیار معامله‌ گران کلان، صندوق‌ های سرمایه‌گذاری و … و پول احمق یا گنگ پولی است که در اختیار معامله‌ گران احساسی و خُرد قرار گرفته است و شما باید به این موضوع توجه کنید.

4) معامله طبق مومنتوم قیمت : هرچند این روش را نمی‌ توان مبنای معامله قرار داد، بلکه باید آن را به‌ عنوان تایید جهت معامله در نظر گرفت. برای مثال در روندی نزولی، هر وقت کاهش حجم معاملات را شاهد بودیم، انتظار داریم رفته رفته جهت بازار معکوس شود و صعود قیمت را شاهد باشیم. همچنین در روند صعودی، چنانچه افزایش حجم معاملات را شاهد بودیم، احتمالا افزایش سرعت و قدرت روند را تجربه می کنیم.

5) معامله طبق گزارش‌ ها : زمانی که گزارشات سالانه، فصلی و ماهانه شرکت‌ ها انتشار می یابد، به صورت معمول انتظار داریم که نوسانات قیمتی را در سهم شاهد باشیم، ولی این نوسانات به کدامین سمت خواهد بود؟ به منظور فهمیدن این موضوع، می بایست به روانشناسی بازار رجوع نمایید. این که هر تغییر در گزارشات چه معنایی برای سهامداران و معامله‌ گران دارد؟ آیا این تغییر را مثبت یا منفی ارزیابی می‌ کنند و مواردی از این قبیل.

نتیجه گیری و کلام پایانی