نحوه ورود به بازار آتی در بورس ایران

نحوه ورود به بازار آتی بورس ایران را بلد هستید؟ اگر بخواهید برای معاملات در بازار آتی سکه، پسته، زعفران، طلا، نقره و … اقدام کنید، باید ابتدا نحوه ورود به بازار آتی را یاد بگیرید و به همین دلیل در این مطلب قصد داریم همه چیز درباره دریافت کد آتی غیر حضوری و نحوه معامله در بازار آتی را به زبان ساده به شما همراهان همیشگی سایت مای مانی آموزش بدیم، پس اگر دوست دارید همه چیز در مورد بازار آتی را به زبان ساده یاد بگیرید، این مطلب برای شما مناسب است؛

نحوه ورود به بازار آتی

برای بسیاری جذاب است که با نحوه ورود به بورس کالا و دریافت کد بورسی آتی در این بازار آشنا شوند و مدل شروع سرمایه گذاری در این بازار را یاد بگیریند. در بازار بورس کالا برای این که قادر باشیم به معاملات دسترسی داشته باشیم، در ابتدای امر می بایست کد معاملاتی خود را دریافت نماییم و بنابراین باید نحوه دریافت کد بورس کالا را یاد بگیریم.

حتما برایتان جالب است : ثبت نام در بورس کالا | آموزش سرمایه گذاری در بورس کالا

همان طور که احتمالا می دانید، کد معاملاتی، کد سهامداری یا کد بورسی یک کد کاملا یکتاست که هر شخص برای سرمایه گذاری در بورس و استفاده از مزایای این بازار باید ابتدا برای دریافت آن اقدام نماید. در این مطلب مای مانی بیشتر قصد داریم تا با نحوه ثبت نام و دریافت کد معاملاتی برای فعالیت در بورس کالا آشنایی پیدا کنید و دیدتان نسبت به معاملات آتی بازتر شود، پس تا انتها همراه ما باشید؛

معاملات آتی چیست؟

همواره سرمایه‌ گذاران به دنبال روش هایی برای کاهش ریسک خود در بازارهای مالی هستند. به عنوان مثال یک تولید کننده به دنبال روشی است تا مواد اولیه خود را هر بار با یک قیمت متفاوت خریداری نکند یا این که یک کشاورز که ماه‌ ها برای تولید محصول خود تلاش می کند، بازاری قابل اطمینان برای فروش محصولاتش پیدا کند؛ بازاری که در آن در زمان برداشت محصول از نوسانات قیمتی دور باشد.

در حقیقت کشاورز اگر که بازار و قیمت فروش محصول خود را بداند، با توجه به آن در مورد ترکیب محصولات خود تصمیم گیری خواهد کرد. بازار آتی در واقع ابزاری است که ریسک های این چنینی را کاهش می دهد. معاملات آتی بدین گونه طراحی شده اند که تحویل پول و محصول در آن‌ ها به تاریخی معین در آینده موکول خواهد شد؛ لذا این نوع معاملات طی یک قرارداد تحت عنوان قرارداد آتی قابل انجام خواهند بود.

قرارداد آتی چیست؟

یکی از انواع اوراق بهادار که در بورس مورد معامله قرار می گیرد، قراردادهای آتی به حساب می آیند؛ لذا زمانی ما برای خرید یک کالا اقدام می کنید، کالا را در آینده تحویل خواهیم گرفت و این بدین معنی است که قصد داریم چند ماه دیگر کالای خود را گرفته و پول آن را بپردازیم.

برای این کار قراردادی با فروشنده منعقد می کنیم و کالا را با قیمتی مشخص می خریم ولی تحویل کالا و پرداخت هزینه آن در آینده و تاریخی مشخص انجام خواهد پذیرفت. به چنین قراردادی، قرارداد آتی گفته می شود. به عنوان مثال ما بر این باوریم که قیمت زعفران در دو ماه آینده از گرمی 15 هزار تومان به 23 هزار تومان خواهد رسید؛ دو راه پیش روی ما قرار خواهد گرفت:

1) زعفران را خریداری کنیم و دو ماه صبر کنیم تا قیمت آن به 23 هزار تومان نزدیک شود.
2) یک قرارداد در بازار آتی تنظیم کنیم و زعفران را خریداری کنیم ولی دو ماه آینده آن را تحویل بگیریم.

تفاوت چیست؟ پیش‌ خرید کردن کالا با قرارداد آتی دو مزیت اصلی برای شخص به همراه دارد؛ نخست این که لازم نیست کل مبلغ را بپردازید و تنها مبلغی را برای ضمانت عمل به تعهد خود پرداخت خواهید کرد و دوم این که شخص با احتمال افزایش قیمت کالای مورد نظر خود، آن را پیش خرید می کند و خود را در مقابل نوسانات قیمتی بیمه خواهد کرد. لذا مطابق با این قرارداد، هر دو طرف تعهداتی دارند که باید در تاریخ مشخص به آن عمل کنند.

حتما برایتان جالب است : تشخیص صنعت برتر در بورس

بنابراین در این بین، یکی از طرفین متعهد به پرداخت وجه و دیگری متعهد به تحویل کالا خواهد بود. به منظور تحویل کالا و پرداخت وجه نیز زمان مشخصی در قرارداد در نظر گرفته می شود. هر دو طرف مبلغی را به منظور ضمانت عمل به تعهدات خود، نزد فردی امین می گذارند.

سرمایه‌ گذاری در بورس کالا چگونه است؟ 

پیش از این که بخواهیم نحوه ورود به بازار آتی را آموزش دهیم، بهتر است مختصری در مورد این بازار یاد بگیریم؛ حالا که تا حدود زیادی با سازوکار بورس کالا آشنا شدیم، قصد داریم در این بخش به سراغ شرایط سرمایه‌ گذاری در بورس کالا برویم. در بورس کالا عده ای فروشنده برای عرضه کالای خود اقدام می نمایند و آن کالا به وسیله کارشناسان بورس کالا قیمت‌ گذاری می گردد تا در اختیار متقاضیان خرید قرار گیرد؛ لذا افراد جهت ورود به این بازار و سرمایه‌ گذاری در بورس کالا در گام نخست می بایست به یک کارگزاری مراجعه کنند و با طی مراحل ثبت نام یک کد معاملاتی بورس کالا دریافت نمایند که با کد بورسی که با آن اوراق بهادار مورد معامله قرار می دهید، فرق می کند.

تمامی خرید و فروش ها در بورس کالا مطابق با قراردادهای استانداردی که بر اساس قوانین تعریف شده صورت می پذیرد. لذا به منظور سرمایه‌ گذاری در بورس کالای ایران و به منظور معامله هر کالایی که امکان خرید و فروش آن فراهم شده است، قراردادهای نقدی، سلف، نسیه، آتی، اختیار معامله، صلح و معاوضه در نظر گرفته شده اند که در ادامه بیشتر با آن ها آشنا می شویم. کسانی که برای خرید از بورس کالا استفاده می کنند را می‌توانیم در دو گروه اصلی تعریف کنیم؛

کسانی که تولید کننده یا مصرف‌ کننده عمده هستند و به این منظور که از نوسانات قیمت در امان باشند، مواد اولیه موردنظرشان را در این بازار خریداری می کنند و گروه دیگر که با هدفی متفاوت‌ تر برای سرمایه‌ گذاری در بورس کالا اقدام می نمایند و آن هم نوسان گیری از دارایی ها و اقلام گوناگون است؛ لذا این گروه از افراد با استفاده از نوسان قیمت در تلاش اند تا بیشترین سود را در کم ترین زمان ممکن از این بازار به دست آورند.

انواع معاملات در بورس کالا کدامند؟

قرارداد نقدی : به قرارداد نقدی، قرارداد تحویل فوری نیز می گویند. زمانی که طرفین معامله تصمیم به اجرای قرارداد نقدی می‌ کنند. بدین شکل است که خریدار کل قرارداد را به اضافه کارمزد کارگزار به شکل نقدی می پردازد و فروشنده هم در مقابل وظیفه دارد تا کالا را در زمان مشخص شده در اختیار خریدار قرار دهد. مطابق با این نوع خرید از بورس کالا، هم وجه و هم کالای مورد معامله بایستی در 3 روز خرید و فروش شوند. قراردادهای معاوضه نفتی در این گروه از معاملات بورس کالا قرار می گیرند.

قرارداد سلف : در این نوع قرارداد برخلاف قرارداد نقدی؛ وضعیت تحویل کالا متفاوت می باشد. قرارداد سلف بدین صورت است که در زمان معامله، خریدار بایستی کل مبلغ مورد معامله را بپردازد ولی در مقابل فروشنده کالا را در آینده و تاریخی که در قرارداد ذکر می‌ شود، در اختیار خریدار قرار خواهد داد.

قرارداد نسیه : از نام قرارداد معلوم است که پرداخت مبلغ از طرف خریدار به صورت کامل انجام نخواهد شد و معامله به صورت نسیه است. مطابق با این قرارداد پرداخت به شکل نقد و نسیه باید توافق شود، اما تحول کالا می بایست حداکثر تا 3 روز کاری بعد از انجام معامله تکمیل شود.

حتما برایتان جالب است : عرضه خودرو در بورس کالا چه شرایط و قوانینی دارد؟

جالب است بدانید که این قرارداد دقیقا نقطه مقابل قرارداد سلف می باشد و در آن تحویل کالا به آینده موکول نخواهد شد؛ لذا مبلغی از قرارداد که به شکل نسیه در نظر گرفته می شود که بر اساس سررسیدهای تعیین شده در قرارداد، می بایست به فروشنده کالا پرداخت گردد.

قرارداد آتی : در قرارداد آتی، فروشنده و خریدار کالا وظیفه دارند که کالای مورد نظر را در آینده با قیمت تعیین شده ای که در زمان معامله مورد توافق طرفین قرار گرفته است مورد معامله قرار دهند. مطابق با قرارداد در زمان مورد توافق، خریدار بایستی مبلغی که مشخص شده را به فروشنده بپردازد و در مقابل هم فروشنده می بایست کالا را به خریدار تحویل دهد.

قرارداد اختیار معامله : قرارداد اختیار معامله نوع دیگری از قرادادهای بازار آتی ایران است که در آن یک طرف، اختیار خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر می خرد. قرارداد اختیار معامله به دو شکل کلی اختیار خرید و اختیار فروش وجود دارد که در هر کدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یک دیگر خرید و فروش را انجام می دهند.

در قرارداد اختیار خرید، این اختیار به خریدار داده می‌ شود تا یک دارایی معین را در قیمت مشخصی تا زمان تعیین شده ای بخرد و اجباری در این کار وجود ندارد. از طرفی در مقابل اختیاری که به خریدار داده شده، فروشنده این قرارداد اجبار دارد تا پیش از اتمام مهلتی که به توافق طرفین رسیده، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشته باشد، دارایی معین یا همان کالا را در قیمت مشخص با خریدار معامله نماید.

همچنین در قرارداد اختیار فروش، این اختیار به فروشنده داده خواهد شد تا یک دارایی مشخص را در یک قیمت تعیین شده تا زمان مشخصی به فروش برساند. از طرفی خریدار این قرارداد اجبار دارد تا پیش از اتمام مهلت، هر زمان که فروشنده قصد اجرای قرارداد را داشته باشد، دارایی معین را در قیمت مشخص با فروشنده معامله نماید. این نکته را هم باید در این خصوص در نظر داشت که در قرارداد اختیار فروش، فروشنده ملزم به فروش کالا نمی باشد!

قراردادهای صلح : در این قرارداد، خریدار و فروشنده بر امری توافق می کنند که عنوان آن قراردادهای معروف مانند خرید، رهن، اجاره و … نباشد. به عبارتی قرارداد صلح اکثرا برای رفع اختلافاتی که در حال حاضر وجود دارد یا برای جلوگیری از اختلافات احتمالی آینده ایجاد می شود یا به جای یکی از قراردادهای معاملاتی مورد استفاده قرار می گیرد.

قراردادهای معاوضه : در قرارداد معاوضه، یک دارایی یا تعهد در مقابل یک دارایی یا تعهد دیگر، برای تمدید یا کاهش سررسید خرید و فروش می شود. در بورس‌ های جهان، معامله به شکل قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله تعریف شده است. بنابراین کالا به شکل فیزیکی مورد معامله قرار نمی گیرد و فقط 3 درصد از معاملات به تحویل فیزیکی کالا منتهی خواهد شد.

مراحل دریافت کد آتی غیر حضوری

1) ثبت نام در سجام : نخستین مرحله برای ورود به بورس کالا این است که در سجام ثبت نام نمایید. با این ثبت نام، شما یک بار اطلاعات خود را در سیستم ثبت می کنید و به ثبت اطلاعات تکراری در هر مرحله ورود به نهادهای مالی یا تغییر کارگزاری احتیاجی نخواهد بود. همچنین قادرید اطلاعات خود را که شامل اطلاعات بانکی و ارتباطی به‌ سادگی ویرایش نمایید و در ضمن به مراجعه حضوری به دفاتر کارگزاری نیازی نخواهد بود.

حتما برایتان جالب است : آموزش اندیکاتورهای مهم بورس

باید در نظر داشت که به منظور ورود به بورس اوراق بهادار هم، نخستین گام ثبت نام در سامانه سجام می باشد، لذا چنانچه پیش از این در سجام ثبت نام کرده اید و کد بورسی دریافت نموده اید، نیاز انجام مراحل ثبت نام نخواهید داشت. ثبت نام در سجام تنها یک بار کافی است؛

به منظور ثبت نام در سامانه سجام می توانید به سایت سجام به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه کنید و مراحل را یکی پس از دیگری به ترتیب زیر انجام دهید تا تکمیل شود:

1. پس از وارد شدن به سایت سامانه سجام، روی گزینه ثبت نام کلیک فرمایید.
2. صفحه جدیدی برای شما به نمایش در خواهد آمد که باید بیانیه مربوطه را تایید کنید.
3. در گام بعدی صفحه کوچک دیگری برای شما به تصویر کشیده می شود که در آن باید کد ملی خود، شماره همراه و یک کد چهار رقمی که در تصویر به شما نمایش داده شده است را وارد کنید تا سیستم ارزیابی کند که شما پیش از این در سامانه سجام ثبت نام کرده اید یا خیر.
4. مشتری حقیقی، تابعیت و کد ملی خود را وارد نمایید تا به مرحله بعدی بورید.
5. در گام بعدی می بایست هزینه ثبت نام در سامانه سجام که 10 هزار تومان است را به صورت اینترنتی پرداخت نمایید. (در نظر داشته باشید که هزینه ثبت نام و احراز هویت شما برای کد بورسی، تنها همین 10 هزار تومان خواهد بود و هزینه دیگری نباید از شما دریافت شود)
6. در ادامه و پس از پرداخت اینترنتی و تایید آن، فرم‌ هایی شامل اطلاعات هویتی، ارتباطی و مالی به شما نمایش داده می شد که باید به دقت آن ها را بخوانید و تکمیل کنید.
7. در گام نهایی و پس از این که اطلاعات خود را به درستی وارد کردید و تایید شد، یک کد رهگیری 10 رقمی برای شما ارسال می شود که به نام کد 10 رقمی سجام شناخته می شود و باید آن را تا زمان مراجعه به دفاتر پیشخوان یا کارگزاری‌ های مورد تایید یک جا یادداشت کنید.

به منظور فعالیت در بازار فیزیکی، بعد از احراز هویت و ارائه مدارک به کارگزار، اسکن مدارک شما از طریق اتوماسیون به واحد پذیرش مشتریان بازار فیزیکی فرستاده خواهد شد. یک نسخه چاپی از مدارک هم به واحد پذیرش مشتری ارائه می گردد و در ادامه کارگزار اطلاعات شما را در سامانه پذیرش مشتری ثبت نموده و درخواست صدور کد جدید را صادر خواهد کرد.

در این مرحله مدارک به وسیله کارشناسان واحد پذیرش مشتری مورد بررسی قرار خواهد گرفت و با اطلاعاتی که کارگزار ثبت کرده و همچنین مدارک موجود در واحد پذیرش، مورد قیاس قرار خواهد گرفت. لذا چنانچه کل مدارک با یکدیگر مطابقت داشته باشند، درخواست کارگزار تایید و کد معاملاتی شما صادر خواهد شد.

حتما برایتان جالب است : تکنیک های مدیریت سرمایه در بورس

به منظور فعالیت در بازار مشتقه هم اسکن مدارک‌ شما به وسیله کارگزار به کارتابل پذیرش مشتریان قراردادهای آتی فرستاده خواهد شد و بعد از 3 روز کاری و در صورت عدم وجود مشکل، در سیستم سامانه بازار آتی درج خواهد شد و در ادامه مدارک به منظور تایید نهایی در واحد مدیریت قراردادهای مشتق کالایی ارزیابی خواهد شد و در صورت درستی آن ها، کد معاملاتی شما در سامانه بازار آتی تایید شده و از آن پس قادرید فعالیت خود را در این بازارها آغاز نمایید.

دریافت کد معاملاتی آنلاین قراردادهای آتی چگونه است؟

در راستای یادگیری نحوه ورود به بازار آتی در نظر داشته باشید، کسانی که قصد دارند این کد را دریافت کنند، می بایست حداقل دیپلم داشته باشند و محدودیت سنی 18 سال نیز اعمال می شود. لذا مراحل دریافت کد معاملاتی برخط به شکل زیر می‌ باشد:

1. به کارگزاری مراجعه نمایید و فرم “درخواست اخذ مجوز دسترسی به سامانه معاملات برخط” را تکمیل نمایید.
2. مدارک هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی را به اضافه کپی آخرین مدرک تحصیلی ارائه کنید.
3. در گام بعدی باید در آزمون کتبی یا شفاهی شرکت داده شوید که توسط مدیریت معاملات برخط کارگزاری برای ارزیابی صلاحیت حرفه ای شما برگزار خواهد شد.
4. اگر در آزمون نمره قبولی را کسب کردید، قرارداد استفاده از خدمات عضو، به منظور انجام معاملات برخط کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا بین شما و کارگزاری منعقد خواهد شد.
5. نهایتا نام کاربری و رمز عبوری به منظور دسترسی به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی به وسیله کارگزار در اختیار شما قرار خواهد گرفت تا بدین وسیله به پنل معاملاتی این نوع از دارایی ها دسترسی داشته باشید.

نکات مهم درباره ورود به بازار آتی