نحوه خرید عرضه اولیه | مراحل خرید عرضه اولیه در بورس

همان طور که میدانید، نحوه خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ است و اخیرا با توجه به سوددهی عرضه اولیه های جدید بورس میتوان خرید عرضه اولیه در بورس را به عنوان یک عمل سودآور، پولساز و بدون ریسک معرفی کرد، به همین خاطر آگاهی از نحوه خرید عرضه اولیه بسیار حائز اهمیت است و از آن جایی که بسیاری از افراد تازه وارد به بورس که به واسطه سهام عدالت خود، etf های دولتی و تعاریف دیگران از بورس وارد بازار سرمایه شده اند، از نحوه خرید عرضه اولیه و به صورت کلی مراحل خرید عرضه اولیه در بورس اطلاع دقیقی ندارند و این مطلب در قالب آموزش خرید عرضه اولیه به این دسته از افراد کمک شایانی خواهد داشت.

نحوه خرید عرضه اولیه

در ابتدا جالب است بدانید که اصطلاح عرضه اولیه ترجمه شده عبارت initial public offering است. معنی این عبارت، عرضه عمومی اولیه است که در بورس اصطلاحا به آن عرضه اولیه می گویند. وقتی که شرکتی برای اولین بار در بورس عرضه می شود تا سرمایه گذاران بتوانند سهام آن شرکت را از طریق بورس بخرند، به این کار در اصطلاح عرضه اولیه می گویند.

در این هنگام درصد مشخصی از کل سهام شرکت که اغلب بین 10 تا 20 درصد از کل شرکت است، برای اولین بار از طریق بورس اوراق بهادار به وسیله سرمایه گذاران خریداری می گردد. گفتنی است که تجربه نشان داده که بیش از ۹۰ درصد از عرضه اولیه‌ هایی که در بورس انجام شده، سودآوری بسیار خوبی داشته اند و این درصد هر ساله در حال افزایش است.

پیشنهاد مطالعه : آموزش خرید عرضه اولیه | نکات جادویی و طلایی خرید 100% عرضه اولیه

از همین روی عرضه اولیه برای فعالان بازار سرمایه همواره جذابیت بالایی داشته است. عرضه اولیه یک شرکت در بورس بدین معنی نیست که آن شرکت، شرکت تازه تاسیس ایست، بلکه بدین معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است و سهامداران بعد از عرضه شرکت در بورس، می توانند سهام شرکت را به صورت عادی خرید و فروش کنند.

بسیاری از این شرکت ‌ها امکان دارد یک شرکت دولتی باشند که سال‌ های زیادی سابقه داشته اند و بعضا سودآوری بسیار بالایی هم داشته اند. عرضه اولیه سهام شرایطش نسبت به خرید و فروش عادی سهام کمی متفاوت است، ولی پس از آن دیگر تفاوتی با بقیه سهام موجود در بورس ندارد. حال سوال اینجاست که وقتی سهام یک شرکت برای بار اول در بورس عرضه می‌شود ما چگونه قادریم برای خرید آن شرکت، سفارش خودمان را ثبت کنیم.

نحوه خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ

تا همین چندوقت پیش، عرضه اولیه‌ هایی که روانه بازار بورس ایران می شدند، به روش حراج با اولویت زمان در اختیار متقاضیان قرار می گرفتند. به این صورت که ابتدا سهم طی یک فرایندی که سرمایه گذاران حقیقی در آن دخالتی نداشتند، اصطلاحا کشف قیمت می ‌شدند؛ یعنی تعیین می شد که سرمایه گذاران می‌ توانند آن سهم را برای بار اول به چه قیمتی خریداری نمایند و در ادامه با توجه به تعداد سهام شرکت و تعداد سهامی که قصد داشت عرضه بشود، سهمیه هر فردی که می‌ خواست عرضه اولیه خریداری کند، تعیین می شد.

در نهایت هم ساعت سفارش گذاری مشخص می‌ شد. به عنوان مثال در نهایت بورس اعلام می ‌کرد سرمایه گذاران برای شرکت B که قرار است در ساعت ۱۰:۰۰ عرضه شود، می ‌توانند هر کدام تعداد N سهم و در قیمت P ریال سفارش بگذارند، پس در این روش قیمت خرید، ساعت خرید و حداکثر حجم خرید از قبل کاملا مشخص شده بود.

در نهایت شما باید دقیقا در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت می‌ کردید. اگر هم تعداد سهم‌ های تقاضا شده از تعداد سهم ‌های عرضه شده بیشتر می‌ شد، اولویت با افرادی بود که سفارش خود را زودتر به ثبت رسانده بودند، ولی مدتی است که روش خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تغییر پیدا کرده است که در آن طی اعلامیه ای قبل از روز عرضه، تعداد سهامی که قرار است عرضه شود، بازه قیمتی برای عرضه، سقف تعداد مجاز سهام برای سفارش هر کد و … به صورت کامل مشخص می شود و سرمایه گذاران اغلب سفارش خود را در سقف تعداد اعلام شده و قیمت مشخص شده در بازه زمانی تعیین شده توسط بورس که اغلب 2 تا 4 ساعت است، قرار دهید.

پیشنهاد مطالعه : طریقه خرید عرضه اولیه جدید در بورس

در نظر داشته باشید این که چه تعداد سهام در چه قیمتی به متقاضی می رسد به درصد مشارکت سهامداران وابسته است و امکان این که با توجه به مشارکت بالای سهامداران، تعداد کمتری سهام در سقف قیمتی به شما اختصاص یابد بسیار زیاد است و این روش عدالت را برای خرید عرضه اولیه به ارمغان آورده است و در آرامش و حتی دو روز جلوتر می توانید سفارش خرید عرضه اولیه خود را ثبت کنید و در آرامش برای خرید عرضه اولیه مورد نظر در بورس اقدام کنید.

نحوه کسب سود از خرید عرضه اولیه

یک باور قدیمی که در بین فعالان بازار وجود دارد این است که خرید عرضه اولیه همیشه با سودآوری همراه است! تجربه نیز نشان داده است که تا به امروز بیش از ۹۰ درصد عرضه اولیه‌ های بورس حداقل بین ۲۰ الی۳۰ درصد سود را برای خریداران آن به ارمغان آورده اند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از ۱۰۰ درصد نیز رسیده است.

این تجربیات و باور عمومی بازار دراین باره، موجب شده است که در هنگام عرضه اولیه‌ های جدید یک جو روانی مثبت وجود داشته باشد که منجر به افزایش تقاضا برای سهم‌ هایی که برای بار اول عرضه می ‌شوند به وجود بیاید.

این افزایش تقاضا در کنار محدودیت ‌های خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارد، موجب می شود که تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار می‌شود، بیشتر باشد. در نهایت شما اگر سهام ارائه شده در زمان عرضه اولیه شرکتی را خریداری کنید به دلیل مواردی که پیش تر گفتیم، احتمالا چندروزی شاهد صف خرید در سهم خود هستید.

البته همانطور که گفته شد این اتفاق در بیشتر مواقع اتفاق می افتد و همیشگی نیست و در واقع بیشتر به قیمت عرضه و اختلاف آن با ارزش ذاتی و NAV سهم بستگی دارد. پس نمی ‌توان از قبل به صراحت گفت که قیمت آن سهم حتما در روز‌های آینده با رشد چشمگیری مواجه خواهد شد. البته که عرضه اولیه هایی هم بودند که صف خرید خود را به همراه عرضه هالی مقطعی تا 20 روز هم حفظ کرده اند!

آیا خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی امکان پذیر است؟

در مورد خرید عرضه اولیه در بین سرمایه گذاران این سوال وجود دارد که آیا بدون نقدینگی هم میتوان عرضه اولیه را از کارگزاری ها خریداری کرد یا نه؟ در این باره ذکر این نکته الزامیست که برخی از کارگزاری ها این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده اند که بدون داشتن نقدینگی عرضه اولیه را خریداری کنند.

پیشنهاد مطالعه : خرید اتوماتیک عرضه اولیه چگونه انجام میشود؟

در این کارگزاری ها اغلب فروش سهام نیز توسط کارگزاری صورت می پذیرد و امکان دارد کارگزاری در موعد مقرر سهام را به فروش برساند، اما سهم بعد از آن چندین روز رشد کند. از آنجا که خرید عرضه اولیه به نقدینگی زیادی نیاز ندارد بهتر است خرید و فروش خود را در کارگزاری معتبر انجام دهید و درگیر خدمات اینچنینی و در عوض کارگزاری بدون خدمات مناسب نباشید.

دلیل رشد قیمت سهام بعد از عرضه اولیه چیست؟

همانطور که گفته شد یکی از دلایل رشد قیمت سهم بعد از عرضه اولیه، محدودیت در تعداد سهام قابل خریداری به وسیله سرمایه گذاران و همچنین محدودیت در تعداد سهام عرضه شده است. علاوه بر این، سهام شرکت ‌ها اغلب در همچین مواقعی کمی ارزان تر از ارزش ذاتی که به وسیله تحلیلگران برآورد شده است، عرضه می‌ شود تا برای سرمایه گذاران جذابیت لازم را دارا باشد.

زمانی که سهام شرکتی ارزان تر از ارزش واقعی خود در اختیار سهامداران خرد قرار گیرد، طبیعتا تقاضا برای آن سهم نیز با افزایش قیمت سهم، مخصوصا در روز های ابتدایی مواجه خواهد شد. هر اندازه قیمت عرضه اولیه سهم نسبت به ارزش واقعی آن کمتر باشد، جذابیت آن برای سرمایه گذاران و همین طور سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت روی آن سهم افزایش خواهد یافت.

مراحل خرید عرضه اولیه در بورس ایران

قدم اول: مطالعه اطلاعیه خرید عرضه اولیه شرکت X

اغلب  اطلاعیه ‌های عرضه اولیه توسط سایت سازمان یا فرابورس به اطلاع عموم رسانده می شود. نکاتی که لازم است در این اطلاعیه به آن توجه کنید، حداکثر حجم سفارش، بازه قیمتی و تاریخ عرضه اولیه به شمار می روند.

قدم دوم: آگاهی از زمان دقیق ثبت سفارش آنلاین

در روزی که قرار است عرضه اولیه شرکت مورد نظر انجام شود، از طریق سایت www.tsetmc.com و مطالعه پیام‌ های ناظر بازار قادرید از بازه زمانی موردنظر برای ثبت سفارش اطلاع پیدا کنید. اطلاعیه‌ های ناظر بازار به شکل یک اعلام کوچک در گوشه سمت چپ و پایین صفح ه‌نمایش داده می ‌شود. البته این موضوع را هم در خاطر داشته باشید که از طریق سامانه آنلاین کارگزاری خود نیز می ‌توانید اطلاعات پیام ناظر را مشاهده کنید که از روش قبلی ساده تر و در دسترس تر است.

قدم سوم: بررسی موجودی حساب بورسی و شارژ حساب در صورت لزوم

در گام سوم و با اطلاع دقیق از حجم درخواستی و بازه قیمتی اعلام‌شده، می ‌توانید مبلغ تقریبی لازم به منظور خرید آنلاین عرضه اولیه سهام را با توجه به میزان مشارکت متقاضیان در عرضه اولیه قبلی تخمین بزنید و حساب خود را به آن میزان شارژ کنید. به این صورت که حجم موردنظر را در سقف قیمت درخواستی ضرب کنید. البته این مبلغ بدون احتساب کارمزد است و برای محاسبه دقیق ‌تر لازم است از ماشین‌ حساب بورسی استفاده کنید و یا از سیستم کارگزاری هایی استفاده کنید که امکان خرید عرضه اولیه در روز های قبل را داشته باشند و بتوانید حساب و کتاب های مربوطه و امور مربوط به ثبت سفارش را جلوتر و حتی آفلاین انجام دهید.

پیشنهاد مطالعه : نحوه خرید عرضه اولیه در بورس | نکات {جادویی} و {طلایی} عرضه اولیه

این نکته بسیار مهم را در خاطر داشته باشید که بهتر است افزایش موجودی را، به روز عرضه اولیه موکول نکنید و در روزهای پیشین این کار را انجام دهید، دلیل این امر این است که با توجه به رقابت زیاد شرکت ‌کنندگان، احتمال شلوغی سامانه های آنلاین ‌و اتلاف وقت برای شارژ حساب وجود دارد. تعداد زیادی از سهامداران، از طریق فروش سهام دیگر با افزایش موجودی در همان روز عرضه اولیه، قصد فراهم کردن موجودی موردنیاز را دارند که بهتر است این کار را انجام ندهید و برای خرید عرضه اولیه، سهام های مناسب و ارزشمند خود را به فروش نرسانید.

قدم چهارم: ثبت سفارش خرید عرضه اولیه

با توجه به امکانات سامانه معاملاتی، ثبت سفارش متفاوت است. در برخی از سامانه‌ های معاملاتی، گزینه خرید آنلاین عرضه اولیه وجود دارد که شما با کلیک روی آن می ‌توانید، حجم موردنظر، قیمت موردنظر را ثبت نمایید. در دیگر سامانه‌ های معاملاتی، لازم است از گزینه جستجو استفاده کنید و نماد شرکت موردنظر برای خرید آنلاین عرضه اولیه را تایپ کنید و مثل سایر معاملات سهام، قیمت و حجم را وارد نموده و ثبت نهایی کنید. پس از ارسال سفارش، باید پیغام موفقیت ‌آمیز بودن ارسال سفارش را ببینید.

برای اطمینان از ارسال شدن سفارش، قادر خواهید بود لیست سفارشات را بررسی کنید. با بستن صفحه آنلاین، سفارش شما باقی می‌ ماند و مشکلی برای آن پیش نخواهد آمد و در ساعات آینده فرآیند تخصیص عرضه اولیه آغاز خواهد شد. البته بعضی مواقع دیده شده است که طبق اعلامی پیش از عرضه اولیه، روز تخصیص را روز دیگری قرار می دهند که در این صورت هم جای نگرانی نیست و شرایط برای شما که سفارش خرید گذاشته اید، تفاوتی نخواهد کرد.

قدم پنجم: بررسی نتیجه خرید عرضه اولیه

اغلب تخصیص سهام عرضه اولیه تا ساعت ۱۶ همان روز به اتمام می رسد و شما با مراجعه به پنل معاملاتی خود می‌ توانید سفارش معامله‌ شده خود را مشاهده نمایید. درروش ثبت سفارش به هر نفر، حجم مشخصی تخصیص می‌ یابد، لذا با افزایش تعداد شرکت‌ کنندگان از سهمیه هر شخص کاسته خواهد شد و الزاما به میزان حداکثر حجم ثبت شده، تخصیص انجام نخواهد شد.

نتیجه گیری و کلام پایانی

** در روش بوک بیلدینگ هر کد بورسی تنها به وسیله یک کارگزاری و از طریق یک درخواست می ‌تواند در ثبت سفارش عرضه اولیه شرکت کند.

** شایان ذکر است که افراد در روش قبل از طریق چندین کارگزاری سفارش خود را ثبت می ‌کردند تا بالاخره یکی از کارگزاری‌ ها سفارش آن ‌ها را ثبت و نهایی کند.

** ولی در روش بوک بیلدینگ با توجه به وجود بازه زمانی مشخص شده جهت ارسال سفارش این موضوع ملغی شده است.

** هم ‌چنین سفارش خود را تنها از طریق یک سفارش باید انجام دهید.

** در نظر داشته باشید که خرید عرضه اولیه در فردای عرضه میتونه شما رو به سود حداقلی ۵۰ درصد در روزهای آتی برسونه و از همین روی رقابت و بعضا رانت در این زمینه کم نیست.

** بهتر است سعی کنید تقاضای خرید سهام های تازه عرضه شده در بورس را، به سمت سهام هایی ببرید که قیمت پایانی آنها با آخرین قیمت آن ها تفاوت معنا داری نداشته باشد.

** به اصطلاح سهم چه توسط اشخاص حقیقی و چه کمک اشخاص حقوقی، قادر به پر کردن حجم مبنای تعیین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ایران باشد. 

در انتها امیدوارم از این مقاله آموزشی با عنوان نحوه خرید عرضه اولیه نهایت استفاده رو برده باشید. هر گونه سوال و یا ابهامی بود، از طریق قسمت ارسال نظرات و دیدگاه ها با و دیگر کاربران سایت به اشتراک بگذارید.

نظرات و تجربیات خود را در خصوص عرضه های اولیه سال ۹۹ و با ما و دیگر کاربران در میان بگذارید.