آیا شما می دانید تعداد مناسب سهام در سبد بورس چقدر باید باشد؟ 3 تا سهم؟ 5 تا سهم؟ 10 سهم؟ آگاهی از تعداد مناسب سهام در سبد برای بسیاری از سرمایه گذاران حائز اهمیت و به صورت کلی نیز موضوعی مهم می باشد که در ابتدای ورود به بورس و تشکیل سبد سهامی باید اصول و قواعد آن را بدانید تا در ادامه هر موقع هر سبد بورسی را تشکیل داده اید، بدانید که تعداد مناسب سهام در سبد چقدر است و برای هر کدام، چطور باید این تعداد مناسب سهام در سبد را تعیین کنید، به همین خاطر این مطلب را به زبان ساده برای شما نوشتیم تا این مشکل را به سادگی برایتان حل کنیم؛
فهرست مطالب
تعداد مناسب سهام در سبد
تا همین چند سال اخیر، بیشتر مردم تنها راه پس انداز یا حتی سرمایه گذاری پول های خود را نگهداری پول هایشان در بانک می دانستند. دلیلش هم این بود که با دیگر روش های سرمایه گذاری و سود سرمایه گذاری در بورس آشنایی نداشتند. به عنوان مثال آن ها نمی دانستند که یک فرد عادی قادر است با سرمایه گذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، به اندازه دارایی خود در مالکیت آن شرکت، در سود شرکت شریک شود، یا این که با آموزش سرمایه گذاری در بورس به اندازه دارایی خود از یک شرکت سرمایه گذاری سهم داشته باشد.
شفافیت اطلاعات درباره سرمایه گذاری، سرعت و سهولت نقد شوندگی سرمایه از دیگر نکاتی است که در یک سرمایه گذاری مناسب باید آن ها را مد نظر داشته باشید، لذا به صورت خلاصه می توان گفت به این خاطر که در انتخاب روش سرمایه گذاری، کسب سود بیشتر و حصول اطمینان از قانونی بودن و البته قابلیت نقد شوندگی سریع و راحت برای همگان اهمیت دارد، فعالیت در بازار سرمایه می تواند راه مطمئنی برای سرمایه گذاری به حساب آید. معامله در هر بازاری مثل بازار مسکن، بازار طلا، بازار ارز و یا سایر بازارهای مالی با ریسک هایی همراه است و هر فرد می خواهد در بخشی سرمایه گذاری نماید که امکان مدیریت ریسک معاملات در آن وجود داشته باشد تا با دید منطقی بتواند ریسک خود را کاهش دهد و با خیالی راحت تر برای سرمایه گذاری اقدام نماید.
حتما برایتان جالب است : بهترین سبد سرمایه گذاری ارز دیجیتال
بورس ایران یکی از آن دسته از بازارهایی به حساب می آید که به علت امکان مدیریت زیان های احتمالی و برآورد علمی بازده، در سال های اخیر نظر بسیاری از سرمایه گذاران را به خود جلب کرده است. در این بین دسترسی به سود سرمایه گذاری در بورس، بدون شناخت و آموزش بورس و سرمایه گذاری قابل انجام نیست، لذا هر سرمایه گذار بایستی آموزش های لازم در حوزه معاملات بورس اوراق بهادار را فراگرفته و توانایی تحلیل سهام شرکت های گوناگون را داشته باشد.
با تسلط به این موضوع شخص قادر است صورت های مالی شرکت های گوناگون را مورد بررسی قرار دهد، روند قیمت ها را در دوره های مشابه ارزیابی کند و ریسک معاملات را کاهش دهد، ولی همه این مقدمه ها را گفتیم تا بگوییم که برای کاهش ریسک، باید بدانید که روی چند سهم از چه صنایعی و با رعایت کردن چه اصولی سرمایه گذاری می کنید، لذا باید بدانید تعداد مناسب سهام در سبد سهام در بورس برای شما چه عددی باید باشد و ما هم در این مطلب مای مانی قصد داریم شما را در این مسیر راهنمایی کنیم، پس همچنان همراه ما باشید.
دلیل تنوع بخشیدن به سبد سهامی چیست؟
چنانچه جواب اين است كه فكر مى كنيد مى توانيد عملكرد بهترى از صندوق سرمايه گذارى به دست آورید، لذا بایستی سبد نسبتا متمركزترى تشکیل دهید، چراکه این کار داشتن عملكردی بهتر از متوسط بازار را میسر خواهد کرد. منظور ما از نسبتا متمركز نگهدارى 12 تا 20 سهم می باشد. سرمايه گذاران در طول 1 سال، تنها چند سهم مناسب برای سرمایه گذاری می یابند؛ شايد 5 يا 6 سهم و بعضی اوقات هم بيشتر.
لذا سرمايه گذارانى كه در طول 1 زمان خاص، بيشتر از 20 سهم در سبد خود دارند، در تلاشند تا با نگهدارى آن تعداد سهام در سبد سرمایه گذاری خود، ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند. از طرف دیگر هم هر اندازه تعداد سهام در سبد سهام شما بیشتر باشد، امکان به دست آوردن سودی به مراتب بیشتر از متوسط بازار هم سخت تر خواهد شد، مگر اين كه وزن بيشترى مثلا 10 درصد از سبد را به 1 سهم و به بقيه 45 سهم، هر كدام 2 درصد از سبد را تخصیص دهيد.
چند سهم در سبد سهام داشته باشیم؟
به این منظور که بتوانیم به این سوال پاسخ مناسبی بدهیم باید سرى هم به جنبه هاى نظرى مدرن سبد سهام بزنيم، به این خاطر که برای این باوریم كه چارچوب هاى مهمى وجود دارد كه امکان دارد شما را در زمان سرمايه گذارى در یک سبد سهام متمركز یاری دهد. يكى از اين تفکیک ها، تفکیک ريس به دو بخش است :
ریسک غير سيستماتيک : اين ریسک مربوط به شركت يا سهم است كه می تواند از طريق تنوع بخشى به سبد سهامی، آن را به بهترین شکل مدیریت کرد. مديريت ضعيف و كاهش سوددهی شركت از جمله ریسک هاى خاص یک شركت به شمار می آیند.
ریسک سيستماتيک : ریسک بازار است كه نمى تواند با تنوع بخشى سبد سهام آن را کنترل یا مدیریت کرد. اين ریسک بر ارزش تمام سهام اثرگذار است. لذا هر چقدر تعداد سهام در سبد سهام بيشتر باشد، تنوع بخشى بیشتر می شود و ریسک غير سيستماتيک کاهش پیدا خواهد کرد. به عنوان مثال چنانچه سود يكى از شركت هايى كه در سبد سهام داريد، به پايين تر از حد مورد انتظار كاهش پیدا کند و چنانچه تعداد سهام در آن سبد وجود داشته باشد، شانس اين كه شركت ديگرى در سبد، سود بيشتر از حد انتظار داشته باشد وجود خواهد داشت.
با چند سهم در پرتفوی، میتوان ریسک غير سيستماتيك را از بین برد؟
بدین منظور که بدانیم چه تعداد سهم در سبد سهام خود داشته باشیم، باید بتوانید تمام ريسك غيرسيستماتيک را حذف کنید. زمانی که توانستید این کار را انجام دهید، ديگر احتیاجی نيست كه براى كاهش ریسک متمركز، سهام بيشترى بخرید و این بدین معنی است که ریسک خاصی كه مربوط به هر یک از سهام است. لذا به چه تعداد سهم نياز داريد تا به بتوانید ریسک غیرسیستماتیک را به صورت کامل حذف کنید؟ جالب است بدانید که در كتاب تجزيه و تحليل سرمايه گذارى و مديريت سهام كه در یک مجموعه از معاملات بر روى سهامى كه به صورت تصادفى انتخاب شدند؛ حدود 90 درصد بالاترين سود حاصل از تنوع بخشى، از سبدى متشكل از 12 تا 18 سهم به دست آمده است!
حتما برایتان جالب است : کم ریسک ترین سرمایه گذاری بورس چیست؟
مطابق با این نظریه که عنوان می کند چنانچه تنوع بخشى به صورت صحیح در دستور کار قرار گیرد، به اندازه بازار، سود به همراه خواهد داشت، مثل اين است كه شما شاخص بازار را خريدارى كرده باشيد، لذا چنانچه قصد داشته باشید بازده بالاتر از بازار به دست آورید، قادرید با تنوع بخشى كم تر، شانس رسيدن به اين هدف را بیشتر کنید. در اين شرایط ریسک خود را هم بیشتر کرده اید. این نکته را هم باید در نظر داشته باشید كه چنانچه بيشتر از 18 سهام داشته باشيد، از مزاياى یک تنوع تقريبا كامل، استفاده خواهید کرد، ولی مجبور می شوید كه در سبد خود سهام بيشترى قرار دهيد كه امکان دارد بسيارى از آن ها فاقد حاشيه سود باشند و همچنین نتوانید در زمان مناسب اقدامات لازم اعم از تصمیم گیری برای نگهداری و خرید و فروش به موقع را اعمال نمایید.
مثالی عینی از انتخاب تعداد سهام مناسب در پرتفوی سرمایه گذاری
بعد از شناخت مناسب هر یک از ریسک های معاملاتی در بازار بورس و اتخاذ مناسبت ترین روش کنترلی برای آن ها، باید سبدی از چندین سهم از صنایع مختلف ایجاد کنیم تا از این طریق هم بخشی از ریسک معاملاتی خود را کاهش دهیم؛ به عنوان مثال چنانچه ما سهام ۵ شرکت دارویی را در اختیار داشته باشیم، چنانچه صنعت داروسازی با مشکل روبرو شود، کل سبد سرمایه گذاری ما از این اتفاق تاثی می پذیرد و زیان ما نسبت به زمانی که در صنایع مختلف سرمایه گذاری کرده باشیم، بیشتر خواهد شد، لذا همواره توصیه بر این است که سبد سهام خود را از سهام شرکت های گوناگون که نسبت به آن ها اطلاعات مناسبی داریم، انتخاب نماییم و با این کار ریسک سبد سرمایه گذاری خود را حداقل کنیم؛ البته این را هم باید در نظر داشت که نوع انتخاب سهام در سبد سهامی ما، به دیدگاه و افق زمانی ما در کسب سود سرمایه گذاری در بورس بستگی خواهد داشت و نمی توان نسخه کلی برای همه سرمایه گذاران با شرایط مختلف پیچید ولی یک اصول کلی وجود دارد که می تواند مد نظر قرار داد.
حال چنانچه بپذیریم که تنوع بخشی به پرتفوی سهام برای دستیابی به سود سرمایه گذاری در بورس الزامی است، سوال بعدی این است که چند سهم در سبد سرمایه گذاری خود داشته باشیم مناسب است؟ پاسخ دقیق به این سوال به عوامل زیادی وابسته است؛ به نوع آموزش بورس و سرمایه گذاری و شرایط خاص هر سرمایه گذار مثل افق سرمایه گذاری و میزان ریسک پذیری شخص سرمایه گذار و … طبیعتاً هرچه افق سرمایه گذاری شما بیشتر باشد، قادرید ریسک بیشتری را متحمل شوید و در صورتی که تعداد سهام شما در پرتفوی تان کم باشد و متحمل زیان شوید، فرصت جبران زیان برای شما وجود خواهد داشت. برای مثال چنانچه قرار است در کم تر از یک ماه آینده ازدواج کنید، پس انداز کوچکتان را نباید تنها در یک یا دو سهم نگه دارید، چرا که امکان ضرر قابل توجه در بازه زمانی کوتاه وجود دارد، لذا چنانچه تصمیم به سرمایه گذاری در بورس دارید، بهتر است سبدی که در این شرایط برای خودتان تشکیل می دهید را متنوع تر بچینید.
میزان ریسک پذیری شما هم معیار بسیار مهمی به حساب می آید. مطالعات حوزه مالی ثابت کرده است که هر چقدر فرد ریسک گریزتر باشد، نارضایتی ناشی از یک زیان مشخص نسبت به رضایت ناشی از همان میزان سود بیشتر خواهد بود، و به عبارتی فرد بیشتر نگران کاهش احتمال زیان است تا افزایش احتمال به دست آوردن سود. در همچین مواقعی، شاید یاد این جمله معروف بیفتید “همه پول هایت را در یک جیب نگذار” این جمله بخش دائمی توصیه های ایمنی است که پدرانمان پیش از مسافرت به زبان می آورند یا اگر خودمان پدر باشیم به فرزندمان پیشنهاد خواهیم کرد. هیچ یک از ما از این که فروشگاه نزدیک منزلمان هم عینک آفتابی و هم چتر می فروشد، تعجب نمی کنیم، ولی وقتی نوبت به سرمایه گذاری در بورس می رسد، حاضریم تمام پس انداز زندگی مان را به توصیه یک دوست یا بر اساس فلان شایعه در یک سهم سرمایه گذاری کنیم!
حتما برایتان جالب است : نحوه چیدن سبد سهام بصورت اصولی
عدم تنوع بخشی کافی به سبد سهام موضوعی است که حتی در بازارهای توسعه یافته هم بسیار می توان به چشم دید و مطالعات گوناگون ثابت کرده است که تعداد سهامی که سرمایه گذاران در سبد خود نگهداری می کنند، بسیار کم تر از آن است که مبانی علمی پیشنهاد می کنند. این رقم در آمریکا به صورت متوسط حدود ۳ تا ۴ سهم است که با توجه به حدود 3 هزار شرکتی که تنها در بورس نیویورک وجود دارند، بسیار کم می باشد. وارن بافت جمله معروفی دارد که می گوید؛ تخم‌مرغ های خود را در سبدهای گوناگون قرار ندهید” همگی را در یک سبد بگذارید ولی از آن به خوبی مراقبت نمایید! چنانچه فکر می کنید شما هم به خوبی وارن بافت قادرید تخم مرغ های مناسب را تشخیص دهید و از سبد تخم مرغ ها به بهترین شکل مراقبت به عمل آورید، به متنوع سازی احتیاجی نخواهید داشت، ولی در غیر این صورت این جمله را با همان سبک قدیمی در راستای آموزش بورس و سرمایه گذاری به خاطر بسپارید؛ همه تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار ندهید.
شاید سوال کنید که با افزایش تعداد سهام تا چه حد بازده سبد سرمایه گذاری به بازده شاخص کل بورس نزدیک تر خواهد شد؟ در پاسخ باید گفت که این موضوع از آنجایی حائز اهمیت است که در ایران سرمایه گذاران گزینه های زیادی برای سرمایه‌گذاری در سبدی نزدیک به کل بازار ندارند! این در حالی است که در بازارهای توسعه یافته سرمایه گذاران طیف گسترده ای از صندوق های قابل معامله در بورس و صندوق های شاخصی را در اختیار دارند، ولی در ایران صندوق قابل معامله در بورس بسیار کم هستند و صندوق های شاخصی هم چندان مورد توجه سرمایه گذاران نیست. لذا سرمایه گذاران مجبور می شوند در سبد سرمایه گذاری خود تنوع لازم را به وجود آورند تا به سود سرمایه گذاری در بورس دست پیدا کنند. در انتخاب گزینه های گوناگون برای سرمایه گذاری تنها توجه به ریسک و بازده یک سهم کفایت نمی کند و این در حالی است که سرمایه گذاری در تعداد زیادی سهام انجام شود، می توان از توزیع دارایی در سهام گوناگون به منظور کاهش ریسک و افزایش سود استفاده کرد.
مبنای روش MPT بر پایه این استدلال استوار است که احتمال از دست دادن سرمایه یا سود یک نوع سهام در بازار بسیار بیشتر از مجموعه یا ترکیب سهام است. بنابراین به صورت کلی سرمایه گذار حرفه ای باید سرمایه گذاری خود را متنوع سازد و آن را در مجموعه ای از سهام یا دارایی ها سرمایه گذاری نماید که این مجموعه به عنوان پرتفوی سرمایه گذاری شهرت پیدا کرده است. پرتفوی یا سبد سهام متشکل از سهام متعدد شرکت هایی است که در شرایط عادی احتمال کاهش بازده همه دارایی ها تا حدودی به صفر نزدیک است. برای بیشتر سرمایه گذاران، ریسک خرید تک سهم، به دست آوردن بازدهی کم تر از انتظار است و یا به عبارتی انحراف از بازدهی میانگین است. در واقع ریسک خرید سبد سهام با توزیع مناسب، بسیار کم تر از ریسک خرید یک سهم می باشد. پایین بودن ریسک داشتن سهام گوناگون به جای یک سهم به این علت است که ریسک سهام گوناگون با یکدیگر متفاوت است.
حتما برایتان جالب است : پیش بینی بورس در سال 1401
برای مثال این طور فرض کنید که سبد سهامی از دو سهم که یکی در حالت افزایش نرخ بهره بانکی و دیگری در حالت کاهش نرخ بهره سود می دهد، ایجاد کرده باشید؛ این سبد در هر حالتی فارغ از این که نرخ بهره زیاد یا کم شود، سود خوبی برایتان به همراه خواهد داشت. در حقیقت مارکوویتز نشان داد سرمایه گذاری فقط انتخاب سهام نیست، بلکه انتخاب ترکیب مناسبی از سهام می باشد. در روش MPT مجموعه اقدامات ما معطوف به این است که بازده پرتفوی مان به بازده بازار نزدیک شود و در وضعیت مطلوب، قادر باشیم سودی به مراتب بیشتر کسب نماییم. در این صورت پرتفوی کل بازار یک شاخص ارزیابی است که ریسک آن هم با شاخص بتا مورد ارزیابی قرار می گیرد. این تحلیل کاربرد بسیاری در آنالیز ریسک و بررسی بازار دارد و مبنای کار سرمایه گذاران حرفه ای می باشد.
نکات مهم درباره تعداد مناسب سهام در سبد
- به صورت معمول در بورس های جهانی با سرمایه گذاری در 12 تا 18 سهم قادریم تا 90 درصد از منافع حاصل از تنوع بخشی استفاده نماییم. سود حاصل از تنوع بخشی بیشتر از این حد خیلی جزئی می باشد ولی سرمایه گذاری در بورس ایران متفاوت است. با توجه به تعداد کم تر شرکت ها و صنعت ها و وابسته بودن هرچه بیشتر بورس به یکدیگر، به صورت کلی عاقلانه تر است که تعداد سهام در سبد شما کم تر از این تعداد باشد و بین 5 الی 10 سهم می توانید تصمیم گیری نمایید.
- تعیین وزن سهام در سبد تاثیر زیادی بر عملکرد خواهد داشت و بیشتر هنر است تا علم. نگران دادن وزن زیاد به بعضی از سهام نباشید ولی بایستی سهامی باشد که اطمینان کامل را به آن داشته باشید.
- ریسک سیستماتیک در واقع ریسک سرمایه گذاری در سهام به عنوان نوعی دارایی است و نمیتوان از طریق تنوع بخشی آن را کاهش داد.
- ریسک غیرسیستماتیک در حقیقت ریسک ناشی از نگهداری سهام تعداد محدودی از شرکت ها است که با تنوع بخشی می توانید آن را تا حدود زیادی کاهش دهید.
- بایستی توانایی خودتان در پیگیری و تحلیل سهام تعداد زیادی از شرکت ها را نیز در نظر بگیرید. آیا وقت و توانایی کافی برای مدیریت تعداد بیشتری از سهام را در سبد دارید یا نه؟ باید به این سوال پاسخ دهید و این را هم به عنوان عاملی در انتخاب تعداد سهام مناسب برای سبد سرمایه گذاری شخصی خود در نظر بگیرید.
خلاصه مطلب و کلام پایانی
یک مثل قدیمی است که میگویند؛ همه تخم مرغ هایت را در یک سبد قرار نده و این مثل میتواند در موضوع سبد سهام، مصداق زیادی داشته باشد تا در معاملات خود خیلی هوشمندانه تر عمل کنند و چنانچه از سبد سهام یا پرتفوی استفاده می کنید، این موضوع را بدانید که با انتخاب 5 تا 10 سهم از صنعت های گوناگون، ضرر و ریسک را تا حدود زیادی مدیریت خواهید کرد و با توجه به رخ دادن اتفاقات بزرگ سیاسی و اقتصادی و … ضرر را کمینه و در صورت قرار گرفتن بازار بورس در روند صعودی، سود خود را نیز بیشینه خواهید کرد.
به صورت کلی هر اندازه سهامداران تنوع بیشتری در پرتفوی سرمایه گذاری خود در بازار بورس ایران ایجاد کنند، می توانند سرمایه گذاری موفق تری را تجربه کنند، لذا هیچ گاه تک سهم نشوید، حداقل 5 سهم و حداکثر 10 سهم در سبد خود داشته باشید. البته در نظر داشته باشید که عرضه اولیه ها را در این شمارش به حساب نیاورید و چنانچه شرایط بازار مناسب بود، عرضه اولیه را حتما خریداری کنید، لذا بهتر است یک حساب خود در کارگزاری دیگری را به خرید عرضه های اولیه اختصاص دهید و یک حساب اصلی برای خود داشته باشید تا به راحتی بتوانید سهم ها و سبد سرمایه گذاری بورسی خودتان را به بهترین شکل مدیریت کنید.
نکته حائز اهمیت اینجاست که انتخاب چند سهم از یک صنعت تفاوتی با تک سهم شدن ندارد و مطمئنا کار عاقلانه ای نخواهد بود. میزان سرمایه گذاری در سهام را منطقی انتخاب کنید؛ به عنوان مثال این که سهمی 70 درصد سبد و 5 سهم دیگر 30 درصد سبد شما را تشکیل دهند منطقی نیست و ریسک را بیشتر می کند. این نکته مهم را هم باید در خاطر داشته باشید که هر سرمایه گذار بهتر است که سرمایه و دارایی خود را به وزن و درصد مناسب تقسیم بندی نماید.
برای مثال چنانچه یک سرمایه گذار یا سهامدار 20 درصد از سرمایه و دارایی خود را به هر سهم از 5 سهم انتخابی تخصیص دهد، ریسک و ضرر را برای سرمایه خود به کم ترین میزان رسانده است. نکته مهم دیگری که باید مد نظر داشته باشید اینجاست که می بایست سهم هایی را در سبد خود قرار دهید که با یکدیگر همگرا نباشند؛ به عنوان مثال چنانچه شما سهام 3 شرکت پتروشیمی را خریداری کنید، ریسک سبد خود را کاهش نداده اید، چرا که هر خبری که روی صنعت پتروشیمی اثر بگذارد، سبد شما از بیشتر تاثیر را از آن خواهد گرفت!
همان طور که در ابتدای مقاله قول دادیم، در این مقاله همه چیزی که درباره تعداد مناسب سهام در سبد باید می دانستید را به شما آموزش دادیم.
همچنین اگر دوست دارید آینده اقتصاد ایران در سال 1401 را هم به زبان ساده مطالعه کنید، به شما پیشنهاد می کنم این مطلب را حتما بخوانید.
نظر شما در مورد تعداد مناسب سهام در سبد چیست؟ خودتان الآن چند سهم در پرتفوی بورسی خود دارید؟
