تاثیر احیای برجام بر بورس ایران

همان طور که می دانید، در حال حاضر در بازه زمانی قرار داریم که چشم و امید بسیاری از افراد به مذاکرات وین دوخته شده است و همه منتظر آن هستند که ببینند با توجه به توافق و یا عدم توافق برجام، چه مسیری را برای سرمایه گذاری ها و اقدامات آتی خود در پیش بگیرند؛ در این راستا اما فعالان بورس هم نگرانی های زیادی دارند و دوست دارند بدانند کهتاثیر احیای برجام بر بورس چگونه است و توافق می تواند قیمت سهام ها را مجددا کاهش دهد یا این که پس از این کاهش قیمت ها و اصلاح عمیق بورس در ماه های اخیر، بازار بورس می تواند خود را در برابر اثرات روانی و قیمتی حاصل از توافق هسته ای و بعضا لغو تحریم ها حفظ کند؛ پس اگر شما هم جزو آن دسته از فعالان بازار بورس ایران هستید که دوست دارید بدانید تاثیر احیای برجام بر بورس چیست و تا چه اندازه است، این مطلب سایت مای مانی می تواند شما را به بهترین شکل راهنمایی کند.

تاثیر احیای برجام بر بورس

برجام یا همان برنامه جامع اقدام مشترک مدت هاست که به دغدغه اصلی سرمایه گذاران در بازار سرمایه تبدیل شده است. احیای برجام اثرات زیادی در عملیات سودسازی و به صورت کلی در صورت های مالی شرکت های بورسی دارد، از همین روی سرمایه گذاران در محاسبات خود برای معامله سهام، وزن زیادی برای آن در نظر می گیرند، ولی در صورت احیای برجام، چه صنایع بورسی می توانند رشد بسیار خوبی را داشته باشند و چه صنایعی بیشترین آسیب قیمتی را خواهند دید؟ در ادامه همه این موارد را مورد بررسی قرار داده ایم.

حتما برایتان جالب است : نقش دولت در بازار بورس چیست؟

از طرفی باید گفت که رخدادهای سیاسی همیشه از جهات گوناگون بر بازارهای مالی دنیا و ایران اثرگذار بوده است. از جمله مهم ترین رخدادهای سیاسی می‌ توان به تحریم‌ های اعمال شده علیه کشورمان در زمینه‌ های صادرات نفت ایران و تحریم بانک مرکزی ایران اشاره داشت که ناتوانی بانک مرکزی ایران در وصول درآمد حاصل از فروش نفت به سایر کشورهای دنیا را به همراه داشته است. بنابراین با توجه به اثر تحریم‌ ها بر شاخص‌ های کلان اقتصادی و نهایتا اثرگذاری آن بر بورس می‌ توان سناریوهای مختلفی را برای بازارهای مالی در نظر گرفت که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

تاثیر توافق برجام بر بورس

در طول سال های گذشته یکی از حائز اهمیت ترین رویدادهای سیاسی، موضوع برجام بوده که اثرات زیادی بر اقتصاد گذاشته و تحریم‌ ها، صادرات نفت ایران را با مشکلات بسیاری مواجه ساخته است و نظام بانکی را هم مختل کرده است و در کنار همه آن ها، بورس را هم تحت تاثیر قرار داده است تا جایی که شرکت‌ های بزرگ بورسی با مشکل مواجه شدند. لغو این تحریم‌ ها می‌ تواند تاثیرات بسیاری بر روند بورس داشته باشد و این روزها که اخبار حول احیای برجام افزایش پیدا کرده است، پیش‌ بینی‌‌‌ های مختلفی درباره تاثیرات اعلام می‌ شود و بعضی از فعالان بازار بر این باورند که در صورت تحقق برجام با توجه به کاهش انتظارات تورمی و احتمال کاهش نرخ دلار، بازارهای مالی مثل بورس با رکود مواجه خواهند شد و بازار سرمایه بدین وسیله در روند نزولی قرار خواهد گرفت که حداقل تا افق زمانی میان مدت ادامه پیدا خواهد کرد.

در حال حاضر یکی از دلایل رکود بورس، فشارهای دولت است که با توجه به کسری بودجه و فشار به بانک مرکزی برای تامین این کسری، می‌ توان امیدوار بود با بیشتر شدن درآمد نفتی، این فشارها از دوش بازار بورس ایران برداشته شود. همین طور آزادسازی منابع مسدود شده مالی به علاوه درآمد حاصل از فروش نفت به تقویت منابع ارزی خواهد انجامید و این تصور به وجود می آید که در صورت افزایش عرضه، نرخ دلار کاهش و تاثیر منفی آن بر بورس کاهش یابد. فروش فعلی صنایع دلاری طبق دلار نیمایی است و در ماه‌‌‌ های گذشته با وجود افزایش دلار این امر تاثیری بر این صنایع نداشت، لذا در صورت کاهش چشمگیر قیمت دلار، احتمال کاهش نرخ دلار نیمایی که بیشتر تحت‌ تاثیر سیاست‌ های دولتی است، کم تر بوده و نمی‌ توان این امر را تهدیدی برای بازار به حساب آورد.

همین طور در صورت ایجاد گشایش‌‌‌ های سیاسی، می‌ توان شاهد کاهش هزینه‌‌‌ های تولید و افزایش میزان فروش شرکت‌ ها بود که حتی در صورت افت نرخ فروش، کمیت فروش می‌ تواند سودسازی صنایع صادراتی را بیشتر کرده و اتفاقی مثبت در صورت‌ های مالی این شرکت‌ ها به همراه داشته باشد. از طرفی صنایع ریالی در صورت تحقق برجام می توانند روندهای صعودی و مثبت خوبی را آغاز کنند. در این راستا گروه بانکی و خودرویی قادرند پرسرعت ترین واکنش را به برجام از خود نشان دهند و جزو نخستین گروه هایی باشند که نسبت به این اتفاق واکنش مثبتی از خود به نمایش می گذارند. با گذشت زمان و با یک وقفه کوتاه‌ مدت می بایست منتظر واکنش مثبت کل بازار به این اتفاق بود.

حتما برایتان جالب است : تشخیص صنعت برتر در بورس

البته این را هم باید گفت که در کنار برجام، بورس حساسیت‌‌‌ بالایی به سیاست گذاری‌‌‌ های داخلی و ثبات در نظام اقتصادی دارد و مباحثی مانند استیضاح وزرا، انتصاب‌‌‌ های عجیب و درخواست استعفای برخی از مدیران در واکنش به این انتصابات، بورس را دستخوش حواشی کرده و موجب ایجاد ناآرامی در آن شده است. با این وجود و با در نظر گرفتن وضعیت فعلی اقتصاد، نمی‌ توان در کوتاه‌ مدت انتظار روند مثبتی را از بازار داشت و این طور پیش بینی می شود که با بهبود گزارشات مالی شرکت‌ ها در ادامه سال، بازار سرمایه در سال بعدی بتواند روند مثبت و سوددهی را آغاز کند. البته اتخاذ سیاست حمایت از بورس نیز می‌ تواند بیشتر از مولفه‌‌‌ های بیرونی بر روند بازار اثرگذا باشد، لذا می بایست وعده‌‌‌ های اقتصادی دولت نسبت به بورس که تا به امروز تنها در حد وعده بوده، عملی شود تا شاهد اثرگذاری این موضوع بر روند بورس بود.

اثر کوتاه مدت و بلند مدت احیای برجام بر بورس

در حقیقت با بازگشت کشورهای عضو برجام به تعهدات و رفع تحریم‌ ها در کوتاه‌ مدت، اصلی ترین تاثیر برجام بر اقتصاد ایران را می‌ توان بر انتظارات تورمی متصور شد. با بررسی دقیق ساختار تورمی اقتصاد می توان این طور نتیجه گیری کرد که قسمتی از تورم به دلیل انتظارات تورمی و قسمتی دیگر به علت دیگر متغیرهای اقتصادی مثل رشد نقدینگی، شوک عرضه صنایع و غیره می باشد. برجام در کوتاه‌ مدت، تعدیل انتظارات تورمی را به همراه خواهد داشت. با کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد می توان رشد نسبت شبه پول به پول در سیستم بانکی و همچنین خروج پول از بازارهای غیرمولد در اقتصاد و حرکت سرمایه به بخش‌ های مولد اقتصاد را شاهد بود.

التبه در بلندمدت نیز رشد تولید، فروش و صادرات صنایع صادراتی در دسترس خواهد بود، به این خاطر که قسمت عمده ای از رکود صنایع  از نرخ استهلاک بالا و عدم‌ امکان واردات تکنولوژی تولید جدید بر اثر تحریم‌ ها ناشی می شود. با رفع تحریم‌ ها، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و پالایشگاهی و دیگر صنایع صادراتی قادرند در کنار افزایش صادرات، تخفیف قیمت صادراتی محصولات را هم حذف نمایند که این موضوع موجب بیشتر شدن سوددهی شرکت‌ ها و به تبع آن افزایش رشد اقتصادی می شود. با رفع تحریم‌ های اقتصادی برای ایجاد تبادلات مالی بین‌ المللی و ورود سرمایه‌ گذاری خارجی به کشور به پیوستن به FATF احتیاج است.

همچنین به مرور زمان می‌ توان شاهد ورود شرکت‌ ها و سرمایه‌ گذاران خارجی در اقتصاد بود که باعث افزایش اشتغال، کاهش تورم و به تبع آن رشد اقتصادی می شود. رفع تحریم‌ ها دستاوردهای مثبت و بلندمدتی برای بورس هم به همراه دارد و موجب تغییر رشد ناشی از افزایش نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی شاخص کل بورس به رشد ناشی از افزایش تولید، فروش و سوددهی شرکت‌ ها می شود. از طرفی شرکت‌ هایی که به علت تحریم‌ ها توانایی انجام طرح‌ های توسعه‌ ای را ندارند، قادرند طرح‌ های توسعه‌ ای را اجرا و تولیدات را بیشتر کنند. صنایع بزرگ بورسی نیز قادرند با افزایش تولید و صادرات، افزایش سوددهی و به‌ تبع آن رشد اقتصادی را به ارمغان بیاورند.

سناریوی مشابه برجامی در سال 1394

بازار سرمایه یک بار در سال 94 اثرگذاری برجام بر صنایع گوناگون را به خود دیده است و مرور واکنش بورس به امضای برجام در سال 94، مطمئنا دید خوبی به سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه ایران در صورت احیای برجام خواهد داد. در تاریخ 23 تیرماه 1394 و بعد از 22 ماه مذاکره، ایران و گروه 5+1 برسر برنامه هسته ای ایران به یک توافق جامع دست پیدا کردند. بورس که به صورت معمول رویدادهای مثبت را پیش خور می کند، از تاریخ 19 خرداد 1394 به استقبال امضای برجام رفت و از شاخص 62317 واحدی، افزایش پیدا کرد و قله 69443 واحدی را ثبت کرد.

حتما برایتان جالب است : تکنیک های مدیریت سرمایه در بورس

این رشد بیش از 11 درصدی دقیقا در روز توافق ایران و غرب به اتمام رسید و از فردای آن، شاخص بورس روند نزولی خود را آغاز کرد. افت بورس تا حدی عمیق شد که شاخص به عدد 61163 واحد رسید و حتی بیشتر از آن 11 درصدی که افزایش پیدا کرده بود، کاهش پیدا کرد. علت افت بازار این بود که هنوز اطمینان کامل نسبت به اجرای برجام وجود نداشت و هنوز قوانین مربوط به تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا برطرف نشده بود، ولی در دور انتهایی جلسات ایران و 5+1 که نتیجه آن وارد شدن برجام به مرحله اجرایی بود، این موضوعات برطرف شد.

در تاریخ 26 دی ماه 1394 برجام وارد مرحله اجرایی شد که این بار ماجرا با دفعه پیش تفاوت داشت و بورس در کنار این که بخشی از خبرهای خوش را پیش خور کرده بود، به افزایش خود نیز ادامه داد. از تاریخ 7 دی ماه 1394 که شاخص بورس عدد 61469 را به خود می دید، بورس وارد فاز پیش خور کردن خبرها شد و تا تاریخ 26 دی ماه به ارتفاع 64860 واحد رسید. رشد بورس این بار بعد از پایان جلسات ایران و غرب، به علت اجرایی شدن برجام ادامه یافت و تا تاریخ 14 فروردین 1395 شاخص کل بورس تهران به عدد 81536 واحد رسید که قله جدید و بسیار بالایی برای بورس به حساب می آمد.

با این حساب شاخص کل بورس در طول مدت زمان حدود 3 ماه، رشد 32 درصدی را تجربه کرد و با این که مجددا شاخص از اواسط فروردین 95 یک دوره نزولی را آغاز کرد، ولی هیچ وقت تا اندازه ای که پیش از اجرایی شدن برجام در آن قرار داشت، کاهش نیافت. شاخص کل بعد از اجرای برجام، در تاریخ 31 خرداد 95 تا عدد 72615 عقب نشینی کرد و به بیانی دیگر کم تر از نصف رشدی که کرده بود را مجددا پس داد. در ادامه شاخص کل حدود 1 سال در همان محدوده ها حرکت کرد و تغییرات خیلی زیادی را به خود ندید تا این که نهایتا از تیرماه 1396 روند صعودی قدتمند و جدیدی را آغاز کرد که ماه های زیادی ادامه پیدا کرد.

حتما برایتان جالب است : سهام های دلاری و غیردلاری بازار بورس

اگر همین سناریو تکرار شود، جالب است بدانید که در سال 1394 که این اتفاق افتاد، کدام سهام ها شرایط خوبی را تجربه کردند تا امسال و در صورتی که مجددا این اتفاق افتاد، امسال نیز بتوانید از تجربه سال های گذشته استفاده کنید و سبد سرمایه گذاری خود را در بورس همچنان در سود حفظ کنید؛

رشد و سقوط سهام های بانکی : همان طور که گفتیم، صنعت بانکی یکی از آن صنایع بورسی به حساب می آید که بیشترین اثر را از احیای برجام به سرعت خواهد پذیرفت، از همین روی با اجرایی شدن برجام، نمادهای بانکی توانستند رشد بسیار خوبی را تجربه کنند و سودهای خوبی را به سهامداران خود بدهند. در همین راستا شاخص صنعت بانکداری از 613 واحد به 794 واحد رسید و رشد 29.5 درصدی را ثبت کرد، ولی در ادامه روند نزولی شاخص این صنعت شروع شد و حتی به 477 واحد هم رسید. به بیانی دیگر شاخص بانک ها نه تنها رشدی که در اثر توافق داشت را پس گرفت، بلکه اصلاحی به مراتب عمیق تر را تجربه کرد. علت رشد و سقوط شاخص بانک ها بعد از اجرای برجام این بود که برخلاف آنچه گفته می شد، بانک های ایرانی به سوئیفت متصل نشدند و حتی برجام هم نتوانست دسترسی نظام بانکی ایران به سوئیف را مجددا برقرار نماید.

سهام خودرویی با افزایش قیمت بسیار خوبی روبرو شدند : البته در کنار صنعت بانک، صنعت خودرویی هم با توافق برجام در سال 1394 توانست سود به مراتب بالایی را برای سهامداران خود به ارمغان بیاورد. بنابراین تاثیر احیای برجام بر بورس در این دو صنعت از سایر صنایع مثبت تر ارزیابی می شود. با ورود برجام به فاز اجرایی، شاخص صنعت خودرو در اثر رشد چند صد درصدی نمادهای خودرویی پرواز کرد. شاخص این صنعت از 8567 تا 27582 واحد افزایش پیدا کرد و رشد 220 درصدی را تجربه کرد. برخلاف شاخص بانک ها، شاخص خودرو پس از آن رشد فوق العاده ای که تجربه کرد، کاهش یافت ولی به عدد های پایین تر از اجرای برجام نرسید و به صورت کلی می توان گفت که اجرای برجام موجب رشد شاخص صنعت خودرو شد.

نکته : اثر اجرای برجام و یا حتی احیای برجام بر شاخص کل بورس، صنایع مختلف بورسی اعم از ریالی و دلاری و تک تک سهام ها و شاخص های بورس و سرمایه گذاری کوتاه مدت و یا نهایتا میان مدت است و اگر زیرساخت های مالی و بنیادی کشور بهبود پیدا نکنند، هیچ گونه گشایش اقتصادی در کار نخواهد بود و نرخ تورم همچنان افسارگسیخته افزایش پیدا خواهد کرد و روزگار مردم و قدرت خرید آن ها همواره در حالت نزولی رو به کاهش خواهد رفت، بنابراین منطقی باشید و سعی کنید در موج های ایجاد شده سود خود را دریافت کنید ولی احساسی عمل نکنید و به موقع دارایی هایی که خریداری کرده اید را به فروش برسانید تا همه سودی که کرده اید و یا بخش بزرگی از آن را مجددا از دست ندهید!

نتیجه گیری و کلام پایانی