اوراق قرضه به نوعی از سرمایه گذاری گفته می شود که در آن سرمایه گذار به شخص حقوقی یا دولتی پول قرض می دهد و شرکت سرمایه پذیر متعهد می شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت کند. بهترین اوراق قرضه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار شرکت سهامی به حساب می آیند که برای سرمایه گذاری کم ریسک و سودده بسیار مناسب اند. حال این که اوراق قرضه چیست ، انواع اوراق قرضه کدامند، بهترین اوراق قرضه برای خرید کدام است، سود اوراق قرضه دولتی چقدر است و تفاوت اوراق مشارکت با اوراق قرضه چیست را قصد داریم در این مطلب کامل و به زبان ساده بررسی کنیم، لذا اگر می خواهید همه چیز در مورد اوراق قرضه را بدانید، اینجا بهترین فرصت در اختیار شماست.
فهرست مطالب
بهترین اوراق قرضه
اوراق قرضه چیست و انتشار اوراق قرضه چه شرایطی دارد؟ این سوالی است که شاید بعد از هر بار شنیدن نام این اوراق به ذهن شما رسیده باشد. در پاسخ می توان این طور گفت که افراد به منظور کسب بهره، به روش های گوناگونی متوسل می شوند که یکی از آنها خرید اوراق قرضه است. آنها با خرید انواع اوراق قرضه برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در حقیقت تنها وام دهندگان به ناشر اوراق می باشند. در واقع افراد پول خود را به صادرکننده قرض می دهند و در عوض بهره می گیرند و در سررسید نیز اصل سرمایه خود را پس خواهند گرفت.
حتما برایتان جالب است : بهترین سرمایه گذاری با پول کم در حال حاضر
دارندگان انواع اوراق مشارکت در واقع طلبکاران شرکت محسوب می شوند ولی هنگامی که شما خرید اوراق با درآمد ثابت را به عنوان راهی برای سرمایه گذاری انتخاب کنید، به شرکت صادرکننده اوراق، پول قرض می دهید. در مقابل شرکت متعهد می شود تا در طول مدت وام، به شما بهره پرداخت کند، از همین روی این روش به یکی از روش های کسب بهره برای افراد حقیقی و حقوقی تبدیل شده است. در این مقاله در مورد انواع اوراق قرضه در ایران و اوراق قرضه با نام و بی نام هم صحبت خواهیم کرد ولی ابتدا بهتر است به تعریف اوراق قرضه بپردازیم.
اوراق قرضه چیست ؟
اوراق بدهی یا همان اوراق قرضه مثل سایر اوراق بهادار به خاطر این که برگه سهام یک سند است که یکی از ابزارهای تامین مالی و جذب نقدینگی در دراز مدت به حساب می آید که دارای تعهد است. اوراق قرضه اسنادی می باشند که به موجب آن ها صادر کننده به خریدار بدهکار می شود، در واقع صادرکننده متعهد می شود مبالغ معینی را تحت عنوان بهره سالانه، در فاصله های زمانی مشخص به خریدار بپردازد و در زمان سررسید نیز اصل مبلغ را بازپرداخت نماید. تعریفی از آن در ماده دو قانون انتشار اسناد خزانه و اوراق قرضه سال 1348 نیز آمده که بدین شرح است؛ اوراق قرضه اوراق بی نام یا با نامی است که برای تامین بخشی از اعتبارات مورد نیاز عمرانی یا دفاعی منتشر می شود. نمایندگی صدور اوراق بر عهده بانک است و صادرکننده تعهد دارد که بهره را در زمان معین بپردازد.
انواع اوراق قرضه در ایران
- 1) اوراق قرضه دولتی : در پاسخ به این سوال که اوراق قرضه دولتی چیست باید گفت که معمولا به منظور تامین مالی برنامه ها، پرداخت لیست حقوق و به ویژه پرداخت صورتحساب ها، بسیاری از دولت ها برای انتشار اوراق قرضه دولتی اقدام می کنند. اوراق قرضه کشورهای باثباتی مانند آمریکا، جزو امن ترین سرمایه گذاری به حساب می آید، ولی از طرفی خرید اوراق قرضه دولتی کشورهای در حال توسعه، از ریسک بالاتری برخوردار است. جالب است بدانید که دولت آمریکا اوراق قرضه دولتی خود را به وسیله خزانه داری و چندین نهاد دولتی مختلف صادر کرده و در اختیار مشتاقان آن قرار می دهد.
- 2) اوراق قرضه ی شهرداری : این اوراق به وسیله شهرها، کشورها و مناطق گوناگون برای تأمین مالی عملیات ها یا پرداخت هزینه پروژه ها صادر می شود. اوراق قرضه شهرداری هزینه های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و … را از نظر مالی تأمین می کند. معمولا شهرداری ها هنگامی که به صدور اوراق قرضه اقدام می کنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع آوری مالیات ها نیاز داشته باشند.
- 3) اوراق قرضه شرکتی : اوراق قرضه شرکتی به وسیله کسب و کار و برای کمک به تامین هزینه آنها صادر می شود. البته با این وجود که ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضه دولتی است، ولی پول بیشتری می توان از آن به دست آورد. همچنین تعداد گزینه ها برای انتخاب از بین اوراق قرضه شرکتی به مراتب بیشتر است، ولی از طرفی از معایب اوراق قرضه شرکتی، معاف نبودن از مالیات است.
انواع اوراق قرضه از نظر بازه زمانی
اوراق قرضه در ایران به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تقسیم بندی می شود که شرایط هر یک به صورت زیر است؛
- ** اوراق کوتاه مدت : زمان سررسید آن ها از 1 تا 5 سال است.
- ** اوراق میان مدت : زمان سررسید اوراق میان مدت از 5 تا 10 سال است.
- ** اوراق بلند مدت : زمان سررسید اوراق بلندمدت بیشتر از 10 سال می باشد.
اوراق قرضه در جهان برخلاف سهام، عمر محدود دو، پنج، ده و حتی ۳۰ ساله دارند و اعتبار آن ها در تاریخ تعیین شده که سررسید نام دارد، به اتمام خواهد رسید. هر چقدر این اوراق بلندمدت تر باشد، بهره دریافتی نیز بالاتر خواهد بود. پرداخت بهره اوراق با درآمد ثابت، به صورت ماهانه، سه ماهه، نیم ساله و سالانه است. هرچند ورقه قرضه تاریخ های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت خواهد شد.این اوراق در کشورهای خارجی یک ابزار بدهی میان مدت و بلندمدت به منظور تامین مالی دولت ها و شرکت ها به حساب آمده و با تعهدات مشخصی همراه است. بستانکار یا فردی که اوراق را دارد، حق دریافت اصل و بهره آن را دارد، اما نمی تواند ادعای هیچ مالکیتی در شرکت نماید.
نمونه اوراق قرضه
مفاهیم مرتبط با اوراق قرضه که باید بدانید؛
مفاهیم مرتبط با اوراق قرضه چیست و چیزهایی را در مورد اوراق قرضه در ایران باید بلد باشیم؟ چنانچه قصد دارید با مفاهیم مرتبط و پاسخگویی به سوال اوراق قرضه چیست؟ آشنا شوید، ما به صورت خلاصه آن را در این بخش عنوان کرده ایم؛
نرخ بهره : به درصد بهره ای که به خریدار تعلق می گیرد، نرخ بهره گفته می شود.
تاریخ سررسید : زمانی است که صادرکنندگان اوراق قرضه آن را به ارزش اسمی می پردازند.
سند بستانکاری : برگه ای است که از سمت شرکت به شخص خریدار اوراق قرضه اعطا می شود.
قیمت اوراق قرضه : همان قیمتی است که صادر کننده در ابتدا اوراق قرضه را با آن قیمت به فروش رسانده است.
اولویت : اولویت در حقیقت در صورت ورشکسته شدن شرکت، زمان دریافت اصل مبلغ برگه و بهره آن را تعیین می نماید.
امین دارندگان اوراق قرضه : امین دارندگان اوراق، شخصی است که به عنوان واسطه بین شرکت و خریداران اوراق قرضه عمل می کند.
تاریخ کوپن : تاریخ هایی به حساب می آیند که صادر کننده اوراق قرضه مبلغ بهره را می پردازد. این باز پرداخت در هر دوره ای می تواند انجام شود.
حتما برایتان جالب است : طراحی استراتژی معاملاتی در بورس چگونه است؟
ارزش اسمی : همیشه یک عدد روی اوراق قرضه چاپ می شود که همان ارزش اسمی یا مبلغ پولی است که اوراق قرضه در زمان سررسید ارزش دارد. مبلغ مرجع صادر کننده اوراق قرضه در هنگام محاسبه پرداخت سود نیز استفاده می شود.
نرخ کوپن یا نرخ بهره : به نرخ بهره ای که بر مبنای ارزش اسمی اوراق قرضه پرداخت می شود، نرخ کوپن گفته می شود. این نرخ در طول دوره عمر خود ثابت است اما در صورت هر گونه تغییر، اعلان می شود.
تفاوت اوراق مشارکت با اوراق قرضه
تفاوت زیادی بین اوراق مشارکت و اوراق قرضه وجود ندارد. در حقیقت اوراق مشارکت، نوعی اوراق بدهی است که در ایران به وسیله دولت، شهرداری ها، شرکت های دولتی و خصوصی و برای تامین اعتبار طرح های عمرانی، تولیدی و خدماتی انتشار می یابد، در حالی که در ارواق قرضه هیچ محدودیتی خاصی برای صادرکننده و تامین مالی اهداف مورد نظر او، وجود ندارد. دارندگان اوراق قرضه بستانکار شرکت به حساب می آیند ولی دارندگان اوراق مشارکت شریک مدنی شرکت یا موسسه ناشر بوده و در سود حاصل از اجرای طرح به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت سهیم هستند. تهیه دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهده بانک مرکزی می باشد.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
تفاوت برگه سهم با اوراق قرضه به چه صورت است؟ در اوراق سهام، سهام جزو سرمایه شرکت است ولی اوراق قرضه بدهی شرکت محسوب می شود. دارندگان اوراق قرضه برخلاف دارندگان سهام حق رای و اداره شرکت را ندارند و بستانکار شرکت به حساب می آیند. شباهت این اوراق با برگه سهام در این است که این اوراق هم مانند برگه سهام، یک صادر کننده دارد، ولی تفاوت آن با برگه سهم این است که دارنده برگه سهم، مشمول دریافت هیچ سود از قبل پیش بینی شده و توافق شده‌ای نیست بلکه ارزش این برگه را قیمت و نوسانات سهم در بورس تعیین خواهد کرد.
حتما برایتان جالب است : آیا در بورس سرمایه گذاری کنیم | سهامداری یا نوسان گیری؟
ولی در اوراق قرضه، ناشر متعهد می شود که مبلغ مشخصی که بهره نام دارد را به صورت سالیانه در یک بازه زمانی مشخص به دارنده اوراق قرضه که شخص حقیقی یا شخص حقوقی است، بپردازد. همچنین اوراق قرضه در دنیا برخلاف سهام، عمر محدود دو، پنج، ده و حتی ۳۰ ساله دارند و اعتبار آن ها در تاریخ تعیین شده که سررسید نام دارد، به اتمام خواهد رسید. هرچند ورقه قرضه تاریخ های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه تنها در تاریخ سررسید بازپرداخت خواهد شد.
مزایای اوراق قرضه
- ** اوراق قرضه از هزینه کمتری برخوردار است.
- ** فروش اوراق قرضه نوعی اهرم مالی محسوب می شود.
- ** با استفاده از بهترین اوراق قرضه امکان دریافت دارایی بلند مدت وجود دارد.
- ** اوراق قرضه وقتی میتوانند منتشر شوند که دیگر منابع سرمایه دارای کفایت و حجم کافی نباشند و با وجود شرایط مطلوب تولید و فروش هزینه انتشار اوراق قرضه به آسودگی تحمل شود، در این صورت به علت رونق بازار فروش، شرکت مربوطه هزینه اوراق قرضه را می پردازد و سود قابل قبلوی را کسب خواهد کرد.
- ** بیشتر اوقات در قوانین کشورهای مختلف، بهره های پرداختی به صاحبان اوراق قرضه شرکت جزو هزینه های شرکت به شمار می رود و از درآمدهای کسر می شود، بنابراین مبلغی که شرکت می بایست برای آن مالیت بپردازد به مقادیر کمتری تنزل پیدا می کند.
- ** انتشار اوراق بهادار از جمله اوراق قرضه، موجب می شود که شرکت مربوطه با شرکای جدید مواجه نشود و در مقابل پولی که از طریق فروض اوراق بهادار کسب می کند، دیگران را در حوزه مدیریت خویش دخالت ندهد.
معایب اوراق قرضه
- ** شرکت مکلف است در زمان مقرر اصل و بهره اوراق قرضه را بپردازد.
- ** در صورتی که شرکت نتواند بهره اوراق قرضه را بپردازد، موجب تقلیل شدید سود هر سهم و ارزش سهام خواهد شد.
- ** انتشار اوراق قرضه موجب افزایش بدهی های شرکت می شود و موجبات ازدیاد نسبت بدهی به سرمایه همان شرکت و در نهایت بالارفتن ریسک شرکت را فراهم خواهد گرد و تا زمانی که سرمایه شرکت مورد بحث افزای پیدا نکرده، امکان اخذ وام یا انتشار مجدد اوراق قرضه محدود خواهد شد.
- ** برای انتشار اوراق قرضه می بایست مراحل مختلف قانونی از طرف شرکت انتشار دهنده انجام شود و هزینه های معینی صرف شود؛ این دو فعالیت موجب خواهد شد تا بیشتر شرکت های کوچک نتوانند از امکان انتشار اوراق قرضه استفاده نمایند.
خلاصه مطلب و کلام پایانی
اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره های مشخص به دارنده اوراق بپردازد. بنابراین بعد از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید، موظف است اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او بازگرداند. شرکتی که این اوراق را صادر کرده در قبال مالک اوراق، موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن است، ولی صاحب اوراق مالکیتی در خود شرکت ندارد. به دلیلی ویژگی ای که این اوراق دارند به آن ها اوراق بدهی می گویند. این اوراق معمولا از طرف شرکت هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت های خود مشکل دارند، انتشار داده می شود. این شرکت ها به جای این که از بانک وام بگیرند، از مردم پول قرض گرفته و اوراق بدهی را به عنوان سندی از این بدهکاری ارائه می دهند.
به این کار تامین مالی جمعی نیز گفته می شود. این کار شرکت ها موجب می شود که هم فعالیت های آن ها به دلیل کمبود بودجه روی زمین نماند و روز به روز پیشرفت کنند و گسترش یابند و هم بدهکار بودن به مالکان اوراق خود نوعی سرمایه ارزشمند است که هم موجب می شود برای پرداخت بدهی هایش بیشتر تلاش کند و هم سرمایه خوبی برای خودش در آینده باقی خواهد ماند. همچنین از آنجایی که شرکت صادر کننده موظف است سود دوره ای مشخص به همراه اصل پول مالکان اوراق را در موعد سررسید به آن ها بپردازد، سرمایه گذاری در این اوراق یکی از کم ریسک ترین سرمایه گذاری ها به حساب می آید.
همانطور که گفتیم اوراق بدهی انواع متفاوتی دارد که تفاوت آن ها در شرکت صادر کننده و یک سری موارد دیگر است که می بایست پیش از سرمایه گذاری برای شناخت بهترین اوراق قرضه بپردازید. به عنوان مثال اوراق صکوک شرکتی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد، سهام ممتاز و اوراق بهادار وثیقه ای از انواع اوراق بدهی هستند. جالب است بدانید که از مهم ترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است و همانطور که از نامش مشخص است، سرمایه گذاران با خرید این اوراق در یک طرح مشارکت می یابند.
در انتها امیدوارم از این مطلب که اوراق قرضه دولتی ایران را با جزئیات معرفی کرد، استفاده کرده باشید و این را در نظر داشته باشید که قبل از شناسایی بهترین اوراق قرضه و خرید آن، حتما به تحقیق درباره اوراق قرضه مورد نظر بپردازید.
اگر سوال یا ابهامی در مورد بهترین اوراق قرضه داشتید، حتما در بخش دیدگاه ها بنویسید تا پاسخ داده شود.
