انواع افزایش سرمایه در بورس کدام است؟

انواع افزایش سرمایه در بورس به چه صورتی است و چه تفاوتی با یک دیگر دارند؟ از جذاب ترین موضوعات در حال حاضر بورس، افزایش سرمایه های سنگین شرکتهای بنیادی و قوی است و اغلب با انتشار اخبار افزایش سرمایه شرکتها شاهد رشد شارپی قیمت سهام آن ها پیش از مجامع افزایش سرمایه و بعد از مجمع هم شاهد جذابیت بسیار زیاد قیمت و اقبال عمومی بازار به سهم هستیم. افزایش سرمایه از محل های مختلفی امکان پذیر است و ما قصد داریم تا انواع افزایش سرمایه در بورس را در این مطلب بررسی کنیم. اطلاع از افزایش سرمایه شرکت ها میتواند در کسب سوددهی بسیار بالا تمامی سرمایه گذاران و فعالان بازار بورس را کمک کند. انواع افزایش سرمایه در بورس شامل چهار محل می شود که هر کدام را در ادامه با زبان ساده و مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهیم داد.

انواع افزایش سرمایه در بورس

یکی مفاهیم و اصطلاحات رایج در بورس، افزایش سرمایه شرکت های سهامی عام و نحوه محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه به حساب می آید. چنانچه اخیرا وارد بازار بورس شده باشید، یکی از مطالبی که حتما دوست دارید راجع به آن اطلاعات داشته باشید، همین موضوع افزایش سرمایه شرکتهاست. در این خصوص باید گفت که شرکت ها در طی مدت فعالیت خود در مقاطع مختلف زمانی به علت های مختلفی مانند رشد کسب و کار و فعالیت های شرکت نیاز به منابع مالی بیشتر پیدا می کنند. یکی از روش های کسب این منابع مالی جدید افزایش سرمایه در بورس است.

افزایش سرمایه در حقیقت افزایش اسمی میزان سرمایه ثبت شده شرکت است که این به معنی افزایش تعداد سهام منتشر شده به وسیله شرکت های سهامی عام است. مراحل افزایش سرمایه در بورس بدین شکل است که در ابتدای امر هیئت مدیره نسبت به افزایش سرمایه شرکت تصمیم گیری می کند و در ادامه این تصمیم را به عنوان یک پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده مطرح و به رای گیری سهامداران گذاشته می شود. نکته مهم افزایش سرمایه شرکت ها محل تامین این مبلغ است که در ادامه توضیح خواهیم داد.

پیشنهاد مطالعه : افزایش سرمایه در بورس به چه معناست؟

به علت این که ساختار مالی شرکت ها با هم متفاوت هست، هر شرکت با توجه به احتیاجات خود یک نوع افزایش را انجام می دهد، اما به صورت کلی افزایشی که منابع مالی جدید وارد شرکت کند، می تواند برای شرکت وضعیت بهتری را به وجود آورد، به همین خاطر افزایش به روش آورده نقدی و همچنین افزایش به روش صرف سهام می توانند نسبت به موارد دیگر برای شرکت بهتر به حساب آیند.

افزایش سرمایه معمولا به یکی از دو دلیل زیر است :

** اصلاح ساختار مالی و سرمایه شرکت

** تامین منابع مالی جدید برای گسترش فعالیت‌ های شرکت

به شکل کلی می توان ۴ دسته مختلف برای افزایش سرمایه شرکت‌ ها در نظر گرفت که این چهار مدل افزایش سرمایه بدین شکل می باشد :

1. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته
3. افزایش سرمایه از روش صرف سهام
4. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

1) افزایش سرمایه از محل آورده نقدی 

بعضی اوقات که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا قصد دارد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند، برای افزایش سرمایه از محل آورده نقدی اقدام می کند، دلیل این امر هم این است که این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران فعلی شرکت می ‌دهد، به شکلی که اوراقی به عنوان حق تقدم سهام در اختیار و پرتفو سهامداران فعلی قرار خواهد گرفت. سهامداران در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که اغلب 60 روز است و به آن مهلت پذیره نویسی می گویند، می تواند یکی از دو کار را انجام دهند :

• ** پرداخت مبلغ اسمی سهام : در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی 2 ماهه برای شرکت واریز نمایید. این مبلغ معمولا به اندازه ارزش اسمی هر سهم که در ایران برابر است با 100 تومان است، می باشد، اما این امکان وجود دارد که بیشتر از این مبلغ بوده و تا قیمت روز هر سهم تعیین گردد. با این کار بعد از انجام مراحل، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی خواهد شد.
• ** فروش حق تقدم : چنانچه شما به هر دلیلی تمایل نداشته باشید از حق تقدم های خود استفاده کنید و آن ها را تبدیل به سهام نمایید، می توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سرمایه گذاران دیگر به فروش برسانید. این حق تقدم ها مانند سهام عادی در بورس قابل خرید و فروش هستند. به عنوان مثال چنانچه شما سهام شرکت خودرو سازی “سایپا” را داشته باشید در پرتفو شما سهام عادی شما با نماد “خساپا” و سهام حق تقدم شما با نماد “خساپاح” در پرتفو شما قرار خواهد گرفت که اغلب ارزش سهام حق تقدم به میزان آورده نقدی شما که اغلب 100 تومان است از قیمت روز سهم اصلی در بازار کم تر در نظر گرفته می شود.

نکته : چنانچه سهامدار به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز نفروشد، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام سهامدار فروخته می شود؛ یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب سهامدار واریز خواهند کرد. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره نویسی حق تقدم ها در نظر گرفته می شود. 

2) افزایش سرمایه از محل سود انباشته

بر اساس قانون تجارت شرکت ها می بایست سالانه درصدی از سود خود را نزد خود نگه دارند. این سود ها در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ها ثبت خواهد شد. زمانی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم می گیرد سرمایه خود را از این روش افزایش دهد و با این کار بدون دریافت پول از سهامداران خود منابع جدید مورد نیاز خود را تامین می نماید.

به این دلیل که سهامداران پولی برای سهام جدیدی که دریافت می کنند پرداخت نمی کنند، اصطلاحا به این سهام، سهام جایزه گفته می شود. در نظر داشته باشید که در این روش تغییری در درصد مالکیت سهامدار از شرکت به وجود نخواهد آمد، به این خاطر که به همان نسبت که سرمایه شرکت زیادتر می شود، تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. همچنین تغییری در دارایی های سهامدار نیز ایجاد نمی شود، زیرا به اندازه همان مقدار که تعداد سهام سهامداران زیاد می شود، قیمت سهام کاهش پیدا می کند تا درصد دارایی شما از سهم و مالکیت شما از سهام شرکت تغییری نیابد.

3) افزایش سرمایه از روش صرف سهام یکی از انواع افزایش سرمایه در بورس

در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و به وسیله پذیره نویسی می فروشد و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل کرده یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی می دهد. در این روش به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی که اغلب 100 تومان است، پذیره نویسی سهام جدید به منظور افزایش سرمایه با قیمت بالاتر و حتی قیمت فعلی بازار انجام می شود. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی ما به التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام می باشد. شرکت در مورد صرف سهام سه کار می تواند انجام دهد که به شرح زیر می باشد :

• ** توزیع سهام جدید میان سهامداران جدید به ازاى صرف سهام : در این مورد به میزان حساب صرف سهام، سهام جدید به قیمت اسمى انتشار یافته و به سهامداران فعلی اعطا خواهد شد. جالب است بدانید که بعد از توزیع سهام جدید، نتیجه این نوع افزایش براى شرکت برابر با افزایش سرمایه به قیمت اسمى است.
• ** تقسیم نقدى صرف سهام بین سهامداران قبلى : در این مورد نیاز است شرکت به اطلاع صاحبان سهام برساند که سود نقدى توزیع‌ شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است نه از محل فعالیت های عملیاتی و بازرگانی شرکت و در این مورد فقط افزایش سرمایه به قیمت اسمی سهم نصیب شرکت می شود.
• ** انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت : در این مورد صرف سهام مثل دیگر حساب های اندوخته شرکت، ذیل حقوق صاحبان سهام قرار می گیرد که با تامین مالی صرف سهام به عنوان پشتوانه و توانایی مالی شرکت برای انجام طرح ها و پروژه ها و سرمایه گذاری قوی می شود.

4) افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

در این نوع شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را مانند؛ زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و مواردی از این دست را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهد. لازم به ذکر است که این کار موجب بروز شدن ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه خواهد شد. در این شرایط برای این که معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار بماند، به این خاطر که بدهی های شرکت تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش پیدا کند تا این معادله برقرار بماند.

پیشنهاد مطالعه : افزایش سرمایه های جدید – کدام شرکتها در سال 99 افزایش سرمایه دارند

در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها نیز پولی وارد شرکت نمی شود. همچنین درصد مالکیت سهامداران از شرکت ثابت می ماند و میزان سرمایه آن ها نیز تغییری نمی کند، به خاطر این که به نسبتی که سهام سهامدارن زیاد می شود، به همان نسبت ارزش سهام شرکت کاهش خواهد یافت.

نکات مهم در خصوص انواع افزایش سرمایه در بورس